Ga naar Content

Rekenkamer: Gemeente Amsterdam houdt te veel documenten te lang geheim

AMSTERDAM - Nergens in Noord-Holland worden zoveel documenten geheim gehouden als bij de gemeente Amsterdam. Dat gebeurt veel te veel en ook blijven stukken te lang geheim, concludeert de Rekenkamer Metropool Amsterdam na onderzoek

Rekenkamer-directeur Jan de Ridder - Foto: NH Nieuws

"Er wordt in Amsterdam meer geheim gehouden dan nodig, en ook meer dan vroeger. Als we het vergelijken met tien jaar geleden, is het echt twee keer zoveel", vertelt Rekenkamer-directeur Jan de Ridder. 

Stukken soms 75 jaar geheim

Ook opvallend is dat een groot deel voor onbepaalde tijd geheim verklaard is, wat volgens de regels 75 jaar betekent. Dat past volgens de Rekenkamer niet bij een gemeente die juist tranparantie als speerpunt heeft. "We hebben sterk de indruk dat de houding en de cultuur van de organisatie, en misschien ook wel het college en de raad, niet helemaal gericht zijn op zo openbaar mogelijk. Dat is wel de slogan: 'openbaar, tenzij'. Maar of dat daadwerkelijk zit in het denken en handelen van betrokkenen, vragen we ons sterk af."

Ook op het handelen van de gemeenteraad is de Rekenkamer kritisch, al wordt het de raadsleden volgens de directeur ook niet makkelijk gemaakt. "Als je ziet hoe de stukken worden geagendeerd, dan worden ze A, B of C genoemd. Dus ook raadsleden weten nauwelijks waarover het gaat en ze moeten een moeizame weg bewandelen om die stukken te bekijken."

Raad accepteert geheimhouding soms blind

Toch heeft de Rekenkamer ook het idee dat stukken soms helemaal niet worden bekeken door raadsleden. "En dat terwijl dat er van de raad wordt gevraagd om stukken die als geheim worden voorgelegd, om die te bekrachtigen. Dat gebeurt vaak op de automatische piloot."

"Onze adviezen liggen zo voor de hand dat we ons afvragen: waarom gebeurt dit niet?"

jan de ridder, directeur Rekenkamer

Het advies is om de 'geheimhoudingscultuur' binnen de gemeente te onderzoeken. Bovendien moeten procedures duidelijker, legt de Rekenkamer-directeur uit. "Wij hebben geen verklaring waarom het zo lang duurt voordat het beter gaat. Je moet je afvragen waarom het niet lukt meer openbaar te werken. Want de adviezen die we geven, zoals beter opletten met het motiveren vooraf en aan het eind met het opheffen, die zijn niet zo ingewikkeld om te bedenken. Die liggen zo voor de hand dat we ons afvragen: waarom gebeurt dit niet? Dan zit het toch te weinig echt in het hoofd van de mensen."

Reactie gemeente Amsterdam


"Wij waarderen het dat de Rekenkamer aandacht heeft voor dit onderwerp en aanbevelingen doet om meer recht te doen aan de ambities van een open en transparant bestuur. Wij onderschrijven de conclusies en aanbevelingen uit het bestuurlijk rapport ook.

Het college is blij om te zien dat sinds het vorige onderzoek de processen rondom geheimhouding een stuk beter op orde zijn. Deze vooruitgang zorgt ervoor dat de Rekenkamer nu nog grondiger naar de activiteiten van de gemeente kan kijken. Ook dit rapport kan weer bijdragen aan het nog verder op orde brengen van de processen rondom geheimhouding."

Over het verbeteren van procedures
"Het college merkt naar aanleiding daarvan op dat dit juist is en ook al punt van aandacht is. Er wordt inmiddels gewerkt aan werkwijze met heldere instructies om ook het opheffen van geheimhouding onderdeel te laten zijn van de gemeentelijke procedures."

Over te veel en te lang geheimhouden
"Het college beaamt dat de invulling en uitvoering in de praktijk scherper kan. Weliswaar is wel inzet van het college om de geheimhouding in te vullen zoals die door de Rekenkamer is beschreven, maar in de praktijk komt dit nog te vaak onvoldoende van de grond. Daar gaat het college dus ook werk van maken. Er zijn aanvullende instructies gekomen om de
duur van de geheimhouding te beperken en nader te onderbouwen. Verder is een periodieke controle van de opgelegde geheimhouding onderdeel van de instructie voor het opheffen van geheimhouding die in oktober 2020 zijn ingegaan."

NH Nieuws deed onderzoek naar geheimhoudingen bij alle Noord-Hollandse gemeenten en de provincie. Bekijk hier de reportage die we daarover maakten met ook het verhaal van de Rekenkamer.

Steeds meer geheimhoudingen in N-H - NH Nieuws

💬 Wil je niets missen uit Amsterdam?

Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]