CASTRICUM - De jeugdzorg voor ten minste één van de verdachten van de bloederige straatroof in juni nabij het station van Castricum heeft gefaald. Dat zegt de vader van de betreffende verdachte, een 17-jarige jongen uit Noord-Holland, tegen NH Nieuws. Zijn kritiek is nadrukkelijk gericht aan het adres van Horizon, de jeugdzorgorganisatie die de jongen in aanloop naar de bewuste nacht begeleidde en huisvestte, en wordt onderschreven door de kinderrechter. "Het gaat niet goed bij Horizon, en daar moet iets aan gebeuren."
De vader (naam bekend bij de redactie) vertelt dat zijn zoon in 2019 'minder respect voor ouderen en meer slechte vrienden kreeg' en dat hij de verantwoordelijkheid voor zijn zoon onder meer daarom overdroeg aan een GI, een Gecertificeerde Instelling (voorheen Bureau Jeugdzorg). In juli vorig jaar werd een 'machtiging gesloten jeugdhulp' voor zijn zoon verleend, wat er in de praktijk op neerkwam dat hij op de kort daarvoor geopende Horizon-locatie Antonius aan de Heereweg in Bakkum werd ondergebracht.
Op die locatie kunnen twintig jongeren met ernstige gedragsproblemen worden opgevangen. Er is bewust voor gekozen om de locatie niet op een gevangenis te laten lijken, zo vertelde gedragswetenschapper Xenia Munninghoff vorig jaar aan NH Nieuws. "We zijn gesloten jeugdzorg, maar hebben een vrij open uitstraling. Tralies en hekken roepen weerstand op, en de kinderen moeten het uiteindelijk in de openheid gaan doen."
Voor de vader is de 'gesloten jeugdzorg' op de locatie Antonius in ieder geval niet gesloten genoeg, want zijn zoon heeft er meerdere keren de benen genomen. "Op een gegeven moment heb ik gezegd: dan maak ik zelf het dakraam wel dicht, maar dat mocht niet omdat het pand de monumentale status heeft. Maar nadat ze waren opgepakt, kon het ineens wel."
Steekpartij
Hij doelt op de aanhoudingen van zijn zoon en vier andere jeugdige bewoners van Antonius. Zij werden opgepakt omdat ze in de nacht van 16 op 17 juni nabij het station van Castricum betrokken zouden zijn geweest bij een bloederige straatroof, waarbij een 18-jarige Castricummer werd neergestoken. Het slachtoffer strompelde zwaargewond naar een woning aan de Gasstraat, waarvan de bewoners de hulpdiensten alarmeerden en eerste hulp verleenden.
De dag na de gewelddadige nacht werd het steekwapen gevonden en hield de politie twee minderjarige jongens (15 en 17) aan, onder wie de zoon van de vader die nu zijn verhaal doet. Later werden nog enkele jongeren in dezelfde leeftijdscategorie opgepakt. Van de drie verdachten mochten twee het onderzoek buiten de cel afwachten, maar de 17-jarige bleef vastzitten. Zijn voorarrest werd in augustus zelfs verlengd. "Hij heeft drie maanden vastgezeten omdat ze geen passende woonruimte voor hem konden vinden", vertelt zijn vader.
Hoewel de link met Antonius al eerder werd gelegd, maakte Horizon in augustus bekend dat er extra beveiligingsmaatregelen werden genomen omdat vijf van hun bewoners betrokken waren geweest bij de steekpartij. Twee jongeren zouden zijn ontsnapt, de anderen zouden niet zijn teruggekeerd van verlof.
Dat laatste gold ook voor de 17-jarige verdachte uit dit verhaal, die van Antonius op 16 juni op eigen houtje naar de tandarts mocht. Hij keerde niet terug en raakte diezelfde nacht betrokken bij de gewelddadige beroving. Gezien zijn voorgeschiedenis - hij had al vaker de benen genomen - vindt zijn vader het onbegrijpelijk dat zijn zoon onbegeleid met verlof werd gestuurd. "Dan zeg je die afspraak bij de tandarts toch af?"
'Meer beveiliging nodig'
Uit een dinsdag met instemming van de ouders openbaar gemaakt verslag van de kinderrechter blijkt dat 'er grote vraagtekens worden gezet bij het beveiligingsbeleid ten aanzien van de minderjarige, uitgevoerd door Horizon, nu zich al langere tijd liet aanzien dat hij daar niet op z'n plek zat en meer beveiliging nodig had'.
Dat vraagt om opheldering: begin dit jaar leek het goed met hem te gaan, en werd zelfs een traject in Spanje overwogen. In aanloop naar dat traject kreeg hij bij Horizon een studio toebedeeld, waarin hij iets meer vrijheid had. In mei gleed de 17-jarige echter in rap tempo verder af. Hij leek weer drugs te gebruiken, raakte betrokken in criminele activiteiten als dealen en katvangen, en zocht voortdurend naar manieren om weg te lopen.
"...de zorgen over de veiligheid en gezondheid namen in die mate toe, dat de indruk bestond dat hij zichzelf of anderen iets zou kunnen aandoen"
De Gecertificeerde Instelling en Horizon waren het er over eens dat hij moest worden overgeplaatst naar een 'meer passende plek met extra beveiliging'. Er kwamen twee locaties in aanmerking, maar vanwege tal van bureaucratische hordes (lange wachtlijst, dreigende sluiting van een locatie en hoge kosten) kwam er niets van de overplaatsing en ontstond er een 'patstelling'. De jongen bleef in de Horizon-studio wonen.
Door de patstelling 'tussen de betrokken instanties en personen (de gemeente, GI en Horizon) is niet de zorg [...] verleend die de kinderrechter [...] noodzakelijk heeft geacht waardoor er ernstige, mogelijk onnodige, veiligheidsrisico’s zijn opgetreden. Zowel voor de minderjarige als voor de samenleving', aldus het rechtbankverslag.
Toch onbegeleid verlof
Hoewel de Gecertificeerde Instelling Horizon opdracht gaf om hem beter te beveiligen om zo zijn eigen veiligheid te garanderen, gebeurde dat niet. Volgens de kinderrechter zou dat zijn nagelaten vanwege personeelstekorten bij Horizon. "De onttrekkingen (weglopen, red.) van de minderjarige stapelden zich op en de zorgen over de veiligheid en gezondheid van de minderjarige namen in die mate toe dat de indruk bestond dat hij zichzelf of anderen iets aan zou kunnen doen."
In een zitting op 11 juni oordeelde de kinderrechter dat afspraken tussen gemeentes en jeugdzorginstellingen of kosten geen rol mochten spelen bij de overplaatsing van de jongen naar een geschiktere locatie. Er zou in zijn belang gehandeld moeten worden, luidde het dringende advies. Toch gebeurde dat niet. Sterker nog: Horizon liet de jongen de dag voor de bloederige nacht onbegeleid naar de tandarts gaan.
Zijn ouders hebben de situatie aangekaart bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. Inmiddels - zo blijkt uit het rechtbankverslag - is er onderzoek gedaan naar de gang van zaken op de locatie Antonius, maar de vader vindt de werkwijze niet transparant. "Horizon doet onderzoek naar Horizon, het is een intern onderzoek en wordt niet openbaar gemaakt", vertelt hij.
Kinderziektes
Ook vorig jaar werd er al onderzoek gedaan naar de gang van zaken op de locatie Antonius. Daaruit kwam naar voren dat Horizon op de locatie Antonius veruit de meeste zaken op orde had, en dat de enkele tekortkomingen vooral kinderziektes waren die te herleiden waren tot de overhaaste start die Horizon moest maken nadat het in 2018 de tumultueus verlopen aanbesteding Jeugdzorg had gewonnen.
Zo zouden medewerkers ten tijde van het onderzoek 'bij acute onveiligheid' niet altijd voldoende actief optreden, zou de leefomgeving op sommige punten 'passender, veiliger en schoner' moeten, zou de klachtenprocedure nog onvoldoende zijn geïmplementeerd, en zouden taken die door professionals moeten worden uitgevoerd niet in alle gevallen door professionals worden uitgevoerd.
Omdat Horizon volgens de Inspectie transparant is geweest over die tekortkomingen op de locatie Antonius, schrijft de Inspectie er 'vertrouwen in te hebben' dat het management in staat is de zorg naar een hoger niveau te tillen.
Blij met erkenning probleem
De vader is blij dat de kinderrechter erkent dat zijn zoon door personeelstekorten bij Horizon niet de opvang, aandacht en beveiliging heeft gekregen die hij had moeten krijgen. "Maar ik denk niet dat het iets gaat veranderen."
De 17-jarige verdachte is op last van de rechter nu ondergebracht in een beter beveiligde instelling in Eindhoven. Eind november moet hij voor de rechter verschijnen. Tot die tijd wil de vader niet inhoudelijk ingaan op de gebeurtenissen van de bewuste nacht.
Reactie Horizon
Horizon laat aan NH Nieuws weten morgen met een inhoudelijke reactie te komen.
💬 Wil je niets missen uit Alkmaar en omgeving?
- Blijf op de hoogte via NHNieuws.nl/Alkmaar
- Reageer, discussieer en deel jouw nieuws in de Facebookgroep 'Nieuws uit Alkmaar en omgeving'
- Mail je tips naar [email protected]
Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]