Historicus onderzoekt afpakken Joods vastgoed: vrije toegang tot oorlogsarchief nodig

De details van deze Haarlemse verkopen staan in de zogeheten Verkaufbücher. In deze nauwkeurig bijgehouden administratie van de Duitsers staat beschreven hoe meer dan 7.000 Joodse panden en stukken grond in de handen van veelal louche ondernemers en vastgoedhandelaren zijn beland.

Met haar onderzoek in het Noord-Hollands Archief probeert Louise van Zetten te achterhalen wat er in die tijd precies is gebeurd. “We hebben stukken gevonden waaruit blijkt dat de Nederlandse overheid, de gemeentebesturen, maar ook notarissen meegewerkt hebben.”

Kijk hieronder een reportage over het onderzoek:

(Tekst gaat verder onder video)

Het oorlogsarchief is vanwege privacy van mogelijk nog levende personen niet openbaar. Indertijd is deze afweging gemaakt, omdat normaal gesproken de privacygevoelige stukken worden vernietigd. Om het gehele archief toch volledig te kunnen overdragen zonder stukken te vernietigen, is de maximale openbaarheidsbeperking van 100 jaar opgelegd.

Onder bepaalde voorwaarden zijn de stukken in het archief alsnog in te zien. Als onderzoekers toch informatie willen uit een beperkt archief, dan dienen ze een schriftelijk verzoek in per e-mail met een motivatie waarom ze de stukken willen inzien.

Als er geen inbreuk wordt gemaakt op de privacy, dan geeft de archivaris akkoord en tekent de onderzoeker een verklaring dat eventuele persoonsgegevens niet worden gepubliceerd, “Tot nu toe hebben we Louise van Zetten steeds de informatie gegeven waar ze om vraagt. Dus we hebben haar goed kunnen helpen”, vertelt Klaartje Pompe, hoofd publiek bij het Noord-Hollands Archief. 

Belemmering onderzoek

De openbaarheidsbeperking van het oorlogsarchief zorgt ervoor dat het vinden van informatie veel tijd kost. “Als je stukken aanvraagt, dan duurt het heel lang omdat ze moeten bekijken of er geen rare dingen in staan. Mij gaat het natuurlijk om die rare dingen, dus dat is wel bizar”, vertelt Louise. Om de openbaarheidsbeperking van het oorlogsarchief op te laten heffen, heeft Louise vragen gesteld aan burgemeester en wethouders. Deze zullen vandaag worden besproken in de gemeenteraad.

De gemeente laat in een reactie weten dat iedereen die interesse heeft in archiefonderzoek gebruik kan maken van de faciliteiten die de archiefinstellingen in dit kader bieden en dat de gemeentearchivaris welwillend meewerkt aan dit onderzoek. Van Zetten geeft aan dat ze van plan is nadere vragen te stellen.