Droogte vormt groot gevaar voor Noord-Hollandse voedselproductie

1). Hoe ontstaat droogte? 

Vince Kaandorp, onderzoeker grond- en oppervlaktewater: "We spreken van droogte als er een watertekort is. Dit voorjaar was het heel warm, zonnig en er viel weinig regen. Het was volgens het KNMI het droogste voorjaar ooit gemeten." Volgens onderzoeker grond- en oppervlaktewater Vince Kaandorp, heeft het ontstaan van droogte te maken met drie aspecten: "Dat is ten eerste het weer. Door klimaatverandering hebben wij nattere winters en drogere zomers. Ten tweede, de toename in het watergebruik door de groei van de bevolking. En ten derde, de inrichting van Nederland." Het water wordt volgens de onderzoeker te snel afgevoerd.

In de afgelopen weken heeft het geregend, maar daarmee is het tekort volgens Kaandorp nog lang niet voorbij. Het is volgens hem nu droger dan in dezelfde periode in 2018. Een jaar waarover gesproken wordt als een 'extreem droog jaar'. De droogte kan naar zijn idee alleen maar verdwijnen als het nu non-stop gaat regenen. En dat gaat volgens de onderzoeker niet gebeuren. "We hebben nu al een tekort van 170 milimeter sinds april. Waar we begin dit jaar dachten er goed voor te staan, komen we daar nu op terug", vertelt Vince Kaandorp aan NH Nieuws. 

2). Wat zijn de gevolgen?

Kaandorp: "We zien natuurlijk dat het droog wordt om ons heen. Het gras wordt droog en je hoort zelfs verhalen over bomen die hun bladeren al beginnen te verliezen. Je ziet dat rivierafvoeren lager worden, beken die droog komen te liggen en natuurgebieden die droog komen te vallen. Dus we zien dat de natuur ernstig te lijden heeft onder het gebrek aan neerslag in de zomerperiode." Maar dat is volgens Kaandorp niet het enige. Hij vertelt dat de droogte ook grote gevolgen heeft voor de scheepvaart, bij laag water kunnen schepen niet of nauwelijks varen, en de landbouw.

"Vooral in laag Nederland, zoals in de polders in Noord-Holland, schuilt het gevaar dat er te veel zout in de bodem komt. Normaal gesproken heb je grondwater met daarbovenop zoetwater dat wordt aangevuld via regen. Maar als het te droog is, verdwijnt dat zoetwaterbelletje  waardoor het zout gemakkelijker bij de planten kan gaan komen." Maar daar kunnen volgens Kaandorp de huidige gewassen die wij in Nederland kennen, niet goed tegen. "En dan krijg je zoutschade. Een mokerslag voor onze voedselproductie", vertelt Kaandorp. "Zoetwater is hard nodig om de landbouw en de natuur goed vooruit te helpen."

Tekst loopt door onder video

3). In hoeverre is er voldoende aandacht voor de problematiek rondom droogte?

Arjan Budding, expert Duurzaam Waterbeheer: "De aandacht voor de problematiek heeft sterk te maken met de periode van het jaar. In de winter verslapt het een beetje, maar in de zomer merk je dat er over het algemeen redelijk wat aandacht voor het onderwerp is", vertelt expert Duurzaam Waterbeheer Arjan Budding. Volgens hem hebben regionale waterbeheerders, de waterschappen, de droogte goed in het vizier en raken provincies en nationale overheden er langzamerhand van doordrongen dat droogte een onderwerp is waar meer aandacht voor moet komen. 

En dat is volgens de expert maar goed ook, want er is werk aan de winkel. Zo moeten volgens Budding de systemen die wij hebben om zo snel mogelijk water af te voeren - zoals sloten, kanalen en watergangen - worden vervangen door systemen om water vast te houden. "Maar daarin lopen we nog wel een beetje achter. We moeten hierin nog veel leren."

Tekst loopt door onder tekstkader 

4). Aan wat voor oplossingen moet worden gedacht om Nederland te wapenen tegen periodes van droogte?

Budding: "Laten we vooropstellen dat we allemaal onze verantwoordelijkheid moeten nemen. De problematiek is niet alleen iets wat de waterbeheerders, Rijkswaterstaat en de waterschappen aangaat, het treft ons allemaal." Volgens Budding kunnen waterschappen een belangrijke rol vervullen in het zorgen voor meer waterberging plekken. Hiermee duidt hij op bijvoorbeeld speciaal aangelegde parken waar regenwater kan worden opgevangen. Provincies kunnen volgens hem kijken hoe zij de ruimtelijke ordening zo kunnen inrichten dat er meer groen is, waardoor water gemakkelijker in de grond kan worden opgenomen. "En de overheid mag wat mij betreft meer een regisserende rol vervullen in het verdelen van water", laat Budding aan NH Nieuws weten.

Maar ook wij - Noord-Hollanders - kunnen ons steentje bijdragen: "Denk goed na voordat je grote hoeveelheden water gebruikt. Het is aantrekkelijk om in de zomer regelmatig een zwembad te vullen, maar doe dit niet of in ieder geval zo min mogelijk. En als je het doet, gebruik het water opnieuw. Bijvoorbeeld om de tuin mee te besproeien." Ook helpt het volgens Bunning om de tegels in de tuin te vervangen door gras en planten en een regenton te plaatsen waarin water kan worden opgevangen. "Dat water kan dan in drogere periodes weer worden gebruikt."