AMSTERDAM - Je moet er even geduld voor hebben, maar daar is hij dan. Een blauwe schicht flitst over het water: een ijsvogel! Even pauzeert hij op een tak en schiet dan zijn nestgang in. Er vliegen honderden ijsvogels door Amsterdam. Dat is het gevolg van vele zachte winters waardoor er inmiddels honderd ijsvogels broeden in de stad. Die brengen jaarlijks per paar ongeveer tien jongen groot. Ijsvogels kunnen alleen in Amsterdam terecht dankzij broedwanden die speciaal voor ze zijn aangelegd. Vrijwilligers doen dat, onder aanvoering van stadsecologen zoals Fred Haaijen. Fred is dé ijsvogelman van Amsterdam Noord.
Met een kijker aan de ogen tuurt Fred naar de overkant van een plas in het Noorderpark in Amsterdam. Verslaggever Stephan Roest heeft er een telescoop naast gezet met daaraan een smartphone die filmt. Mensen stappen van hun fiets om te vragen wat er te zien is. "IJsvogel", zegt Fred. Naast ecoloog in dienst van de gemeente Amsterdam is Fred onbezoldigd ambassadeur van de natuur in Amsterdam Noord. De ijsvogelwand waar we naar staan te kijken is zijn werk. "Zie je die wal daar aan de overkant? Daar zitten een paar gaten in. Die heeft de ijsvogel daarin uitgegraven. In het onderste gat heeft ie op dit moment een nest met jongen." De passanten staren hem ongelovig aan. "Een ijsvogel? Middenin de stad? Hoe kan dat?"
Omgevallen boom
We moeten er lang op wachten. Bijna een kwartier, maar dan flitst ie weer voorbij. De drie mensen die er bij zijn komen staan springen op. "Ja daar, kijk eens daar gaat ie!" "Wow, een ijsvogel gezien, dat geloven ze thuis nooit." "Is dat je eerste ijsvogel?", vraagt Fred aan de jonge man die naast hem staat "Ja, man. Ik woon hier al jaren, maar dit wist ik niet. Ik ga hier morgen met mijn zoontje wandelen, dit moet ie zien." "Dat is het mannetje die daar zit. Hij voert de jongen", legt Fred uit. "Ongeveer om het kwartier komt ie een visje brengen."
Het nest van de ijsvogel in het Noorderpark zit in de kluit van een omgevallen boom. Die is daar speciaal voor de ijsvogel neergelegd. "De boom is ergens anders in het park omgewaaid en ik heb gevraagd of ze hem hier aan de kant van het water wilden plaatsen. Ik had hier al eens een ijsvogel gezien dus ik vermoedde dat hij hem wel zou weten te vinden. De volgende dag al zag ik dat er een begin van een holletje was uitgegraven. Ik vermoedde eerst dat mijn collega's een grap met me hadden uitgehaald, maar later die week zag ik hem daadwerkelijk graven in die kluit!"
Verhongeren massaal
Het is op die manier dat de ijsvogel Amsterdam heeft veroverd. Op allerlei plekken zijn wanden gemaakt waar de ijsvogel zijn nest in kan graven. Soms met de kluit van een omgevallen boom, dan weer door een hoop aarde steil af te graven of door met beton of hout aan de rand van een sloot een wand te maken met gaten er in en aarde er tegenaan. "De ijsvogel broedt van nature in de steil afgesleten oevers van beken en riviertjes. Die heb je in Nederland haast niet meer", Fred wijst op de ijzeren beschoeïng van de sloot die naar de plas stroomt. "Dus overal zijn mensen bezig om de ijsvogel te helpen. De zachte winters van de afgelopen jaren helpen ook, natuurlijk."
Een ijsvogel blijft het hele jaar door op zijn plek, zijn eigen territorium. Altijd bij water want de ijsvogel is een 100 procent viseter. "Als het een strenge winter lang vriest, leggen bijna alle ijsvogels het loodje. Ze kunnen door het ijs niet bij hun eten komen en verhongeren massaal." Fred laat de kijker even zakken. "Kijk, ik ben een schaatser. Ik baal er van als het niet vriest en ik er dat jaar weer niet op uit kan op de schaats in de poldersloten van Noord. Maar het is een hele troost dat ik dan weet: het wordt weer een top ijsvogeljaar!"
Ijsvogels in Amsterdam - NH Nieuws