Schrijver en regisseur Koos Terpstra schrijft nieuw boek: 'Texel geeft een gelukzalig gevoel'

Koos Terpstra is op de fiets vanuit Amsterdam naar Texel gereden. Hij woont al jaren in Amsterdam Noord samen met zijn vriendin Eveline die ook van Texel komt. "We hebben elkaar ontmoet toen we tieners waren. Hier in Den Burg in discotheek de J' Elleboog, die inmiddels afgebrand is," vertelt Koos, "Ze kwam binnen, een prachtig mooi meisje, en ik was niet te houden.  En we vinden elkaar nog steeds leuk. Knap toch? " 

Leren zwemmen

Ondanks dat ie er al een tocht van 100 kilometer vanuit Amsterdam op heeft zitten, is het voor Koos geen enkele moeite om nog naar verschillende plekken op het eiland toe te fietsen die belangrijke rol in zijn jeugd speelden. Bijvoorbeeld de haven van Oudeschild. Daar leerde hij zwemmen. "Stond je daar als jochie op de havenkant en dan moest je wel springen, anders vonden de anderen je een bangerd. Je sprong gewoon. Doodeng was het maar je deed het. En je leerde zo wel je angst te overwinnen en je leerde zwemmen. "

Het is tekenend voor de jeugd van Koos op Texel. Niks pamperen zoals dat tegenwoordig met kinderen gebeurt. Kinderen werden niet naar school gebracht. "We moesten alles zelf maar uitvissen. En dat ging bij mij met vallen en opstaan." In het boek schrijft Koos over alle ongelukjes die hem overkwamen. "Bliksem die insloeg, gasapparaat dat niet goed afgesteld stond, met een brommer de sloot in. Ik was een keer eerder bij de brand dan de brandweer maar dat was wel levensgevaarlijk want er kwamen brandende daken naar beneden. Het is een wonder dat ik hier sta," zegt Koos. 

Kattenkwaad

Het boek Het Eiland biedt meer dan mooie anekdotes. Het gaat ook over ouder worden, het beoordelen van je vader en moeder en de rol die zij speelden in het leven van het kind. "Mijn vader en moeder hadden geen gelukkig huwelijk. Mijn moeder kwam uit Den Haag en was heel ambitieus. Mijn vader kwam uit een heel groot gezin met meer dan twintig kinderen. Boerenarbeiders. Mijn moeder dacht hier gelukkig te worden op het eiland maar ik betwijfel of ze dat was. Maar wie ben ik om daar over te oordelen?"

Koos interviewt in het boek ook zijn moeder. Hij vraagt haar bijvoorbeeld of ze verliefd was op zijn vader. Zijn moeder antwoordt dan "Weet ik niet meer. Je weet het wel, globaal, maar je komt er niet goed meer bij." Het boek gaat over herinneringen en de betrouwbaarheid ervan. Wat Koos zijn moeder wel weet is dat Koos een lastig kind was. En dat weet Koos ook van zichzelf. Hij werd gezien als lastig kind. Een rotjochie. "Ik haalde natuurlijk veel kattenkwaad uit en ik was heel eigenwijs. Ik wist het altijd beter. Ik kon ook al lezen voor ik naar school ging," legt Koos uit. 

Koos fietst door naar de CVO, de christelijke school in Den Burg die tegenwoordig anders heet. "Ik zie dat jochie nog zitten daar in dat lokaal achter het raam. Wat was ie eenzaam tussen al die kinderen. Graag zou ik hem zeggen dat het goed zou komen. Dat hij later een erkend toneelregisseur en gelukkig mens zou worden. Maar dat jochie zou het niet aannemen van die oude man. En het is ook goed dat hij het niet wist. Nu moest hij ervoor vechten omdat ie niet wist wat de toekomst brengen zou." 

Het spelen met tijd en inzichten geeft het boek ook een filosofisch karakter. "Het boek is niet alleen interessant voor de Texelaar. Het is voor iedereen leesbaar. Het gaat niet alleen over mij maar ook over jou. Ik hoop dat mensen die het lezen ook na denken over hun eigen jeugd, ouders, ouder worden en hun leven." 

Met Koos kwam het allemaal goed uiteindelijk. Voor het voormalig jeugdhonk het Asiel in Den Burg legt hij uit dat het nummer Gloria van Them (met zanger Van Morrisson) een bepalend liedje was in zijn leven. "Toen ik dat voor het eerst hoorde dacht ik, wow,  wat gebeurt hier, van welke planeet komt dit? Maar het was wel mijn planeet, dat voelde ik meteen. Die ruigheid, die directheid, dat simpele." Het nummer zou een soort blauwdruk blijven voor alles wat Koos in zijn latere leven zou doen. "Ik streef bij alles wat ik doe probeer ik die kracht en essentie te vinden. Of het nou om toneelstukken gaat of mijn boek."

Meisjes

Na de muziek kwamen de meisjes. Hij zag ze op school, de discotheek, het Asiel of in beatboerderij Sarasani. En de meisjes zagen Koos. "Als kind vond men mij een rotjongetje. Ik wist wel dat ik dat niet was maar om mij  heen vonden ze dat wel. En in de puberteit veranderde dat. Meisjes begonnen mij plotseling interessant te vinden. Een jongen met een verhaal en interessante ideeën. Ja, de meisje zijn mijn redding geweest."

Met het leukste meisje kreeg Koos uiteindelijk verkering. Eveline van boerderij Brakestein. Samen vertrokken ze naar Amsterdam. "Ik dacht als kind altijd dat ik voor altijd op Texel zou blijven. Ik had misschien ook wel het bedrijf van mijn schoonvader over kunnen nemen, maar dat is er niet van gekomen. Ik ben weggegaan omdat ik niet meer de schoonheid van Texel zag. Het was gewoon geworden. Daarom is het goed dat ik weg gegaan ben. Als ik nu over het eiland fiets zie ik opnieuw hoe mooi het is. Over het eiland fietsen geeft een gelukzalig gevoel. Ik ben tien, vijftien, dertig en vijfenzestig tegelijkertijd. Al die leeftijden zitten in me. Prachtig toch?"

Het Eiland van Koos Terpstra is uitgegeven bij Ambo/Anthos.