AMSTERDAM - Kroonprins Willem-Alexander heropende twintig jaar geleden het Olympisch Stadion van Amsterdam. Eind vorige eeuw dreigde het stadion te worden gesloopt, maar de creatie van architect Jan Wils ontsnapte aan dit noodlot. NH Sport blikt terug met sporthistoricus Jurryt van de Vooren en directeur van het Olympisch Stadion Carla de Groot.
Nieuwe inrichting Amsterdam
Volgens sporthistoricus Jurryt van de Vooren leidde de Olympische Spelen van 1928 tot een nieuwe inrichting van Amsterdam. "Tijdens de Spelen zat je hier aan de buitenkant van de stad. Dit was twee jaar daarvoor nog weiland met koeien. Een boer moest met zijn familie verdwijnen, maar daar kregen we het Olympisch Stadion voor terug. Amsterdam werd letterlijk groter door de bouw van dit stadion. Na de Spelen kreeg de overheid in de gaten hoe belangrijk sport was. Er kwamen daardoor steeds meer ideeën voor het bouwen van sportparken en stadions."
Stadion De Meer
Een aantal voorbeelden: het oude Ajax-stadion De Meer werd in 1934 gebouwd, de Bosbaan van het Amsterdamse Bos is van 1937 en het Wagenerstadion (hockey red.) werd in 1939 geopend. "Amsterdam werd naar de zuidkant groter door de sportfaciliteiten", vervolgt Van de Vooren. "Het stadsbestuur ging meer nadenken over het bouwen van stadions en het gebruik van groen in de stad. Daarmee kwam er een einde aan het negentiende eeuwse idee van een stad bouwen. Dit stadion is het begin van de twintigste eeuw waarin nagedacht werd over een gezonde stad."
"De piloot wilde landen, omdat hij dacht dat het Schiphol was"
Vliegtuig stortte bijna neer tijdens Spelen
Tijdens de Olympische Spelen van 1928 ontkwam Amsterdam ternauwernood aan een vliegtuigramp. "Er zat destijds nog geen radar in vliegtuigen. Ze werden bestuurd op zicht en aan de hand van een kaart", schetst Van de Vooren de situatie. "Tijdens de tweede of derde dag van de atletiekwedstrijden vloog een Frans vliegtuigje recht op het stadion af. Op het laatste moment vloog het weer omhoog, het leek alsof hij wilde landen in het stadion. Vervolgens gebeurde dat een paar keer totdat het vliegtuig uit het zicht verdween. Later bleek dat hij is neergestort tussen het stadion en Schiphol, dat was toen nog moeras. De vijf inzittenden hebben het overleefd. De piloot wilde landen, omdat hij dacht dat het Schiphol was. Hij zag landingsbanen, dat waren de atletiekbanen. De piloot zag ook de marathontoren met het Olympisch vuur, dat was nog nooit eerder gedaan. Dus hij herkende het niet."
"Een rijksmonument kan je niet zomaar afbreken. Dat is de redding geweest voor het stadion"
Voor de renovatie van het stadion was het behoorlijk gedateerd. Het was in de jaren ’30 verder uitgebouwd, maar daarna was er niet veel meer aan gedaan. Directeur van het Olympisch Stadion Carla de Groot legt uit: "In 1988 en 1989 werden de plannen concreet voor het realiseren van een nieuw stadion wat minder in de stad gelegen was. Daardoor zou er minder overlast zijn als supporters voor grote wedstrijden onderweg waren. Een deel van de mensen vond dat het Olympisch Stadion daardoor zinloos werd. Een ander deel vond het een fantastisch, mooi monument en een markering van de Nederlandse sportgeschiedenis."
"Die groepering wilde niet dat Nederland als eerste land een Olympisch Stadion zou afbreken", vervolgt de Groot. "Langzamerhand won deze groep meer zieltjes, waarbij een aantal mensen het stadion tot rijksmonument wilde laten benoemen. Een rijksmonument kan je niet zomaar afbreken. Dat is de redding geweest voor het stadion."
NH Sport besteedde zondagavond in het tweede half uur van de radio-uitzenzding uitgebreid aandacht aan de heropening van het Olympsich Stadion op 13 mei 2000.