EDAM - Het protocolboek van de joodse gemeente in Edam heeft haar eerste geheimen prijsgegeven. Zo raakte de joodse gemeenschap van Edam in de 19e eeuw tijdelijk verdeeld en kon de gemeente door gebrek aan overheidssteun moeilijk rondkomen.
Het zijn conclusies die kunnen worden getrokken uit het joods protocolboek uit de 19e eeuw, dat werd bijgehouden vanuit de synagoge in Edam. Het protocolboek - een soort dagboek - is opgenomen in het Waterlands Archief en in 2013 gedigitaliseerd.
Toch bleef exacte inhoud lang onduidelijk: het boek is namelijk geschreven in een combinatie van Jiddisch en Hebreeuws, en bovendien in zogeheten Asjkenazisch cursief. Asjkenazisch cursief is een handschrift, maar zelfs voor iemand die het Jiddisch en Hebreeuws machtig is, lastig te vertalen.
Leesbaar maken
Om het protocolboek beter toegankelijk te maken voor onderzoek is het Waterlands Archief. in 2019 met de vertaalklus gestart. Inmiddels is het project een flink eind gevorderd en zijn eerste bevindingen door historici gepresenteerd.
Zo is dankzij de vertaling inmiddels bekend dat de joodse gemeente in Edam in de 19e eeuw verdeeld raakte, maar dat die tweespalt later ongedaan werd gemaakt. Rond 1890 vestigden veel Edamse joden zich in Amsterdam, waarmee de Edamse joodse gemeente te klein werd om voort te bestaan.
Als voorzitter van de stichting Joods Verleden Edam kijkt Mick Nolte met trots terug op de periode waarin het protocolboek geschreven werd. "De joodse gemeenschap werd opgenomen in de grote Edamse gemeenschap. Dat vind ik een belangrijke boodschap voor deze tijd", vertelt Nolte.
"Belangrijke boodschap voor deze tijd"
De Jiddisch en Hebreeuwse teksten zijn vertaald door Lenneke Schouten en de oud-Nederlandse teksten zijn vertaald door amateurhistoricus Rob Teunissen. Hij vertelt dat de joodse gemeenschap het vooral in financieel opzicht moeilijk had in Edam. "Wat je ziet is dat de gemeente nooit financieel rond kon komen. Dat komt doordat de overheid de Joodse gemeenschap in het beginsel niet ondersteund", aldus Teunissen.
Nog maanden vertalen
In september moet het volledige boek zijn vertaald. Als het zover is, wordt de vertaling gepresenteerd. Voor dat officiële moment is de Israëlische ambassadeur uitgenodigd.
💬 Whatsapp ons!
Heb jij tips? Of een interessante foto of video gemaakt? Stuur ons jouw nieuws op 0630093003!