AMSTERDAM - Vijf verzetsmannen zijn op de fusiladeplaats op de Amsteldijk geëxecuteerd. Het was een vergeldingsactie voor de moord op procureur-generaal Jan Feitsma, eerder deze maand in Amsterdam. Kort na de aanslag kreeg de SD de opdracht voor de executies.
De site 75 jaar Bevrijding van de NOS staat vandaag stil bij deze gebeurtenis met een nieuw nieuwsbericht vanuit toen beschreven. Wij plaatsen het in een bewerkte versie door.
"Ik zag de angst, hun schrikogen turen in de verte naar dierbaren en vrienden. Naar alles wat hun lief en heilig was", vertelt de heer Fr. Hendrikx, die naast de fusilladeplaats woont en al meerdere executies heeft gezien.
Vijf personen, die allen bekend stonden om hun anti-Duitse houding, moesten tegen de muur. Onder de geëxecuteerden vallen twee hooggeplaatste leden van de rechterlijke macht: vice-president van de arrondissementsbank Willem Jan Hendrik Dons en raadsheer Herman Julius Hülsmann.
Daarnaast werd ook vrijmetselaar Jacob Smulling doodgeschoten. Hij was lid van de organisatie 'de Zeemanspot' en regelde onder andere financiële steun aan ondergedoken Joden. De vierde man is de 22-jarige Jacques Bak. Hij verrichtte koeriersdiensten en was lid van Bataljon Three Castles, een verzetsgroep die probeerde in aanloop naar de bevrijding drie belangrijke gebouwen in Amsterdam te bezetten en beschermen.
Arts-assistent Cesar Ittmann
De vijfde verzetsman die is gefusilleerd heet Cesar Willem Ittmann. De 30-jarige chirurg-assistent was werkzaam in het Binnengasthuis in Amsterdam. In 1943 sloot hij zich aan bij het studentenverzet en werkte hij bij de persoonsbewijzencentrale. Later werd Ittmann lid van de Knokploeg Amsterdam en in 1944 bij de Binnenlandse Strijdkrachten.
Door zijn medische achtergrond was Ittmann in staat om medische hulp te verlenen aan medeverzetsmannen en (Joodse) onderduikers. Dat deed hij op een zolderkamertje van het Binnengasthuis. Ook hielp hij mannen die niet tewerkgesteld wilden worden, door ze onder andere te verwijzen naar een 'goede' arts die hen kon afkeuren.
Tekst gaat verder onder de foto.
Verraad
Een gearresteerde verzetsstrijder van de Knokploeg Amsterdam vertelde de SD over de activiteiten die op het zolderkamertje van het Binnengasthuis plaatsvonden. Ittmann kende de opgepakte verzetsman persoonlijk, omdat hij eerder het leven van diens vrouw had gered bij een risicovolle bevalling.
Op 19 januari vond de inval in het ziekenhuis plaats, waar Ittmann op dat moment aan het werk was. Na zijn arrestatie werd Cesar Ittmann naar het Amsterdamse Huis van Bewaring op de Weteringsschans meegenomen. Ongeveer twee weken late ris hij naar de fusilladeplaats Rozenoord gebracht, waar het vuurpeleton stond opgesteld.
Cesar Ittmann had een gezin met twee jonge kinderen. Zijn zoons, de 2-jarig Jan Willem en de paar maanden oude Cesar Willem, blijven achter met hun moeder.