DEN HELDER - Dat Den Helder, de meest gebombardeerde stad van Nederland, veel te verduren had tijdens de oorlog is bekend. Maar de recent opgedoken aantekeningen van een arts van het gemeenteziekenhuis maken dit nog eens pijnlijk duidelijk. "De nacht van 24 op 25 juni 1940 was wel een van de meest tragische, welke ik heb meegemaakt. Er was rouw in vele gezinnen en de verwoestingen van de plaats waren zeer groot."
De ellende begon al op de dag van capitulatie. Duitse militairen - na het beslissende bombardement op Rotterdam onderweg naar een volgend doel om te bombarderen - wisten niet dat het land op 14 mei 1940 was gevallen. Ze konden niet worden tegengehouden en dropten hun bommen alsnog. Vanwege de veiligheid was het ziekenhuis inmiddels tijdelijk ondergebracht in het katholieke St. Lidwina-ziekenhuis, waar gewonden werden opgevangen.
"Op grond van de aangeboden capitulatie verwachtten de meesten onzer, dat verdere oorlogshandelingen van de zijde der Duitsers uit zouden blijven, daar hiervoor immers geen aanleiding meer bestond. [...] We zijn in onze optimistische verwachting bitter teleurgesteld"
Er werden zo veel patiënten binnengebracht dat ze over de artsen werd verdeeld. "De lichtere gevallen en de oogverwondingen werden naar een naburige school overgebracht en daar behandeld door Dr. van Waveren bijgestaan door enige officieren van gezondheid. Verder belastte de internist Dr. Reilingh zich met de bloedtransfusies, terwijl ik de meer ernstige chirurgische gevallen voor mijn rekening nam", herinnert Dr. van Driel zich.
Na een week gingen de medewerkers terug naar het marinehospitaal op de rijkswerf Willemsoord, waar ze zaten. In de kelders werden operatiekamers ingericht: "De ligging en de vele grote ruiten maakten de kans op verwondingen door glasscherven vrij groot." Hoewel terug op vertrouwde grond was er wel iets veranderd, zo ondervond de arts: "Het hatelijke geklots van de zware Duitse schoenen herinnerde er ons voortdurend aan dat wij niet langer meester waren in een gebouw waarin we zovelen jaren hadden gewerkt."
"Het behoeft dan ook geen verwondering te wekken, dat we allen zeer verheugd waren toen men er na eenigen tijd in slaagde de Duitsers ervan te overtuigen, dat het hospitaal geen geschikte verblijfplaats voor zieken was"
Begin juni 1940 was het ziekenhuis terug bij de collega's van het St. Lidwina-ziekenhuis. Niets te vroeg, ontdekten ze later die maand. Bij een bombardement op 21 juni 1940 werd namelijk eerst het ziekenhuis bijna volledig in de as gelegd, waarna in de nacht van 24 op 25 juni 1940 de stad zwaar werd getroffen bij het 'grote' bombardement, zoals hij werd genoemd. Bij deze - door geallieerden uitgevoerde oorlogshandelingen, zo bleek later - vielen vele slachtoffers.
Het ziekenhuispersoneel was zelf ook slachtoffer van de bombardementen. Van Driel, in november 1945: "Een der eerste gewonden, welke we te behandelen kregen was onze collega v. d. Nieuwenhuizen. Tengevolge van een bomtreffer was zijn woning volkomen vernietigd. Hierbij liep hijzelf een grote lapwond van het hoofd op, die later gelukkig zonder stoornissen genezen is. Niettegenstaande al dit persoonlijke leed heeft onze collega zich staande weten te houden en is hij zijn werk onder vaak moeilijke omstandigheden blijven verrichten."
In de jaren erna werd het ziekenhuis telkens geconfronteerd met verhuizingen en vorderingen door de Duitsers. Zo werd een noodziekenhuis in Julianadorp ingericht, maar toen die gereed was namen de Duitsers het in 1943 weer in beslag. De medewerkers gingen vervolgens terug naar Den Helder: van verpleegtehuis Parkzicht werd een volgend noodhospitaal gemaakt.
Eindelijk bevrijding
Toen ze daar in 1944 ook weer weg moesten, kregen ze nogmaals een plek bij St. Lidwina. Hier werd de bevrijding meegemaakt. "Het was voor allen een uitkomst toen we vernamen, dat Duitsland op 5 mei 1945 onvoorwaardelijk capituleerde, zoodat na vijf lange jaren eindelijk de bevrijding kon worden gevierd."
De Helderse Historische Vereniging besteedt in maart in het kwartaalblad Levend Verleden uitgebreid aandacht aan het rapport van Dr. van Driel uit november 1945.
💬 Whatsapp ons!
Heb jij tips? Of een interessante foto of video gemaakt? Stuur ons jouw nieuws op 0630093003!