AMSTERDAM - In Amsterdam-Noord heerst nog steeds veel onrust over de waterleidingen waar een te hoog percentage lood in zit. Uitslagen van watertesten druppelen inmiddels langzaam binnen: soms zorgen die voor geruststelling, soms juist voor veel bezorgdheid, maar bewoners vinden vooral dat er nog heel veel onduidelijk is. "Wij willen weten wanneer die leidingen nou weggaan?"
Een paar keer per dag komen de Noorderlingen met hun pakken en flessen naar een pomp aan het Wognumerplantsoen in Nieuwendam. Ze tappen daar water om te drinken en hun eten mee te koken. Een van hen is Floor Hallema, ook de kat krijgt voor de zekerheid alleen nog maar dit water. "Die hebben heel kleine niertjes, hè."
Deze zomer ging het balletje rollen nadat een bewoner op eigen initiatief met een test een teveel aan lood aantrof in het water. In oktober kregen huurders brieven dat er mogelijk te veel lood in het water zat, verhuurder Ymere startte een onderzoek. Huurders konden watertesten aanvragen en die resultaten worden nu langzamerhand bekend.
Loodgehalte boven de norm
Zo ook bij Floor, waarbij het loodgehalte in haar water op 14 microgram per liter ligt, boven de norm van tien dus. "Met 14 ben je nog bijna een mazzelaar, sommigen hebben 30 of zelfs 80, maar ik zit wel boven de norm. Er is zelfs sprake van om die norm naar 5 te zetten. Dan zit je er dus ver boven."
Ymere laat weten dat het onderzoek nog in volle gang is, maar dat inmiddels van 373 watermonsters de uitslag bekend is. Bij 19 procent daarvan voldoet het water niet aan de wettelijke norm, die een maximum van 10 microgram lood per liter behelst. "We werken hard om dat op te lossen," laat een woordvoerder weten. "Maar we beseffen ons helaas ook dat zoiets tijd kost en dat die tussenliggende periode voor alle betrokken bewoners geen leuke tijd is en tot de nodige ongemakken leidt."
Water halen bij de dorpspomp in Noord: 'Ymere, neem je verantwoordelijkheid!' - AT5
Bij de pomp vinden de bewoners de gang van zaken tot nu toe te traag. "Ik vind dat het te lang duurt, niemand krijgt echte antwoorden", vindt Hallema. Buurvrouw Sietske van Ebel vindt dat Ymere meer verantwoordelijkheid moet nemen.
Ze stuurt de corporatie mails met vragen, krijgt een ontvangstbevestiging, maar als ze belt om te vragen hoe het ervoor staat, hoort ze dat haar berichten niet ontvangen zijn. "Ze kunnen me ook een mail sturen dat ik naar de pomp moet lopen, dan is het duidelijk. Maar dat doe ik dus al."
"We weten al veel, maar nog niet alles"
Ymere laat in een reactie weten echt de tijd nodig te hebben om goed in kaart te brengen hoe het zit en hoe de leidingen lopen. "Dat doen we zorgvuldig, precies en in het belang van alle bewoners. We weten al veel, maar nog niet alles. Het is daarom helaas nog niet mogelijk te zeggen wanneer dit deel van de operatie is afgerond. Het gaat om vele honderden woningen."
Woede uiten met spandoek
"Vergif komt uit de kraan in Buikslood". Fiona Luck weet dat de naam van haar buurt met een 't' is, maar wil met dit spandoek haar woede uiten over het lood in het water. "Wij zijn hier heel boos over. We kwamen hier als jong gezin wonen en niemand heeft ons dit verteld terwijl het heel schadelijk is."
Dat terwijl het volgens Fiona bij Ymere bekend was. Hoe ze dat weet? "Wij hebben iemand aan de lijn gehad die zei: 'ja, dat hadden we moeten zeggen'. Die leidingen liggen er al vanaf de jaren zestig, het is een ringleiding om de buurt heen waar we op zijn aangesloten."
Loden leidingen in Amsterdam-Noord - AT5
Haar uitslag van 28,3 - bijna drie keer boven de norm - geeft haar dan ook volop reden tot zorgen. "Ik weet niet wat voor klachten mijn kind nog gaat krijgen, zeker omdat het een kind is in ontwikkeling. Lood kan leiden tot hersenschade of een lager IQ."
Ze zou graag willen dat de gezondheidseffecten beter in kaart worden gebracht. "Bijvoorbeeld bij zwangere vrouwen. Ik hoor veel gevallen van miskramen hier in de buurt. Ik wil Ymere en Amsterdam echt oproepen hier meer onderzoek naar te doen." Ymere verwijst bewoners voor meer informatie over gezondheidseffecten naar de GGD.
"Ik wil dat mensen weten dat er gewoon vergif uit de kraan komt"
Met het spandoek wil Fiona de rest van de buurt waarschuwen. Ze heeft namelijk het idee dat veel mensen nog steeds niet weten wat er speelt. "Qua voorlichting vanuit Ymere kan het echt een stuk beter. Er is een keer een brief verstuurd en lang niet iedereen heeft toegang tot internet waar het meeste te vinden is. Ik wil dat mensen weten dat er gewoon vergif uit de kraan komt en dat je echt je water even moet laten testen."
Ook wil ze duidelijkheid over wanneer de leidingen weg gaan. "Er wordt nu gezegd in 2020, maar wanneer dan? Ik wil zo snel mogelijk van die leidingen af." Ze gebruikt het water uit de kraan alleen nog maar om af te wassen of om te douchen en haalt tientallen flessen per week.
Huurkorting voor huurders
Een woordvoerder van Ymere laat weten dat de corporatie op dit moment bezig is met het selectieproces voor de technische bedrijven die in de loop van volgend jaar aan de slag gaan. "Zij denken met ons mee om dat zo efficiënt mogelijk en met zo min mogelijk overlast voor bewoners uit te voeren." In kinderdagverblijf de Appelboom in de Banne gebeurt dit daarop vooruitlopend al deze kerstvakantie.
Ymere laat ook weten dat bewoners bij wie de norm van 10 microgram per liter kraanwater wordt overschreden, in aanmerking komen voor een huurkorting van 60 procent. Bij hen is dan sprake van een gebrek waardoor ze hier wettelijk gezien aanspraak op kunnen maken. Huurders krijgen hier persoonlijk bericht van. Ook Fiona kreeg die brief, maar wat haar betreft is hier het laatste woord nog niet over gezegd. "We krijgen die korting vanaf de meting," stelt Fiona. "Maar ik zou dat eigenlijk met terugwerkende kracht willen. Ik woon hier al zes jaar en al die tijd loop ik al deze gezondheidsrisico's."
Vandaag gaan de bewoners vragen stellen bij de raadscommissie.