Actievoerders uit 1992 zien nog steeds racisme in het voetbal: "Er is een keihard sanctiesysteem nodig"

Op 16 september 1992 is Sluis aanwezig bij een wedstrijd voor de Europa Cup II tussen 'zijn' Feyenoord en het Israëlische Hapoel Petach Tikva. Hoewel Feyenoord de wedstrijd wint, irriteert hij zich mateloos vanwege de racistische spreekkoren die tijdens de wedstrijd van de tribune komen.

"Je hoorde toen echt behoorlijke spreekkoren uit de vakken. Het was echt gênant", zegt Sluis. "Er waren veel meezingers. Maar er zaten in die tijd ook veel donkere jongens in de selectie, waardoor een deel van de supporters het ook echt niet accepteerde." De gebeurtenissen in de Kuip laten hem niet los en hij besluit met drie vrienden in actie te komen. Ze benaderen Ajax en Feyenoord - de clubs die zij supporten en die op 15 november tegen elkaar zouden spelen - en de KNVB.

"De voorzitter van Feyenoord, Jorien van den Herik, was direct enthousiast", zegt Sluis. "Hij erkende dat het racisme een probleem was en wilde graag meewerken. Ajax was iets minder enthousiast en zei dat het daar niet echt speelde, maar ging uiteindelijk ook overstag. De KNVB reageerde niet op ons verzoek. Daar dachten ze waarschijnlijk dat het wel meeviel."

'Doe effe normaal!'

Ze besluiten een grote advertentie met de slogan ‘Doe effe normaal!’ te plaatsen in onder meer Voetbal International en Het Parool. Ook is er een actie voor de wedstrijd tussen Ajax en Feyenoord. De actie slaat aan en levert veel discussie op.

"De weken daarna werden we voortdurend gevraagd om tekst en uitleg", vertelt Sluis. "Dat vergrootte de druk op de clubs om zelf ook in actie te komen. We spanden ons ook in richting Kamerleden voor een meldplicht voor supporters met een stadionverbod. Dan moet iemand met een stadionverbod zich op de dag van de wedstrijd ergens melden, zodat je zeker weet dat diegene niet bij het stadion is."

Zo'n meldplicht kwam er tot op heden niet, tot grote ergernis van Sluis. "Dat is een groot brevet van onvermogen van de politiek en de wetgever. Daar mag je je toch wel een beetje voor schamen. Waarom moeten we altijd het wiel uitvinden als het om polderen gaat en kunnen we niet zeggen dat er een meldplicht moet komen. Er is hier gewoon een keihard sanctiesysteem nodig. In Engeland is dat veel beter geregeld."

Ook Endt vindt dat er in de politiek te weinig gekeken wordt naar de lange termijn als het over voetbal gaat. "Je hoort politici er alleen over als het ze even van pas komt", zegt hij.

'Walging'

Vorige week waren er tijdens een wedstrijd tussen FC Den Bosch en Excelsior racistische spreekkoren te horen aan het adres van Excelsior-speler Ahmad Mendes Moreira. De scheidsrechter staakte de wedstrijd en het incident kwam uitgebreid in het nieuws. Endt zag het met lede ogen aan.

"Het vervelende is dat je bijna gewend raakt aan de walging die het oproept", zegt hij. "Maar dat het gebeurde, vond ik op zich niet verwonderlijk. Het is een diepgeworteld probleem, dat zie je ook bij andere onderwerpen in de maatschappij. Het viel ook niet voor niets samen met de intocht van Sinterklaas. Je denkt: 'het is weer zover.'"

Wel denkt Endt dat het goed is dat er veel commotie ontstond na het incident. "Eerder werd weleens geroepen dat je er geen aandacht aan moest geven, dat je het gewoon moest negeren. Maar je moet mensen juist bevreesd maken voor de gevolgen."

Daarbij is niet alleen een belangrijke rol weggelegd voor de politiek, ook de clubs en de KNVB moet over langere tijd actievoeren, vindt hij. "Het was nu schrijnend om te zien hoe lichtzinnig FC Den Bosch ermee omging en het vege lijf probeerde te redden. Clubs moeten de handen ineenslaan. Niet alleen voorbeeldclubs als Ajax en Feyenoord, maar ook de kleinere clubs. En maak er op tijd een discussie van op scholen. Je moet het uitbannen waar het kan."

'KNVB moet clubs helpen'

Ook Sluis denkt dat de bal bij de clubs ligt en vindt bovendien dat de KNVB hen moet bijstaan. "De KNVB is een hele rijke organisatie die heel goed weet hoe ze inkomsten uit toernooien moeten halen. Maar ze mogen op dit vlak wel enkele tandjes bijschakelen, bijvoorbeeld door kleinere clubs te helpen. Zorg voor een betere camera's in het stadion, train mensen. Er is nu geen uitstraling van totale gretigheid."

Sluis is blij dat ook de spelers van het Nederlands elftal deze week een statement maakten tijdens de wedstrijd tegen Estland. "We kregen in 1992 veel steun van bedrijven, maar nog niet echt van spelers. Daarom vind ik het mooi dat Georginio Wijnaldum en Frenkie de Jong dat wel deden."

"Jongens en meisjes kijken naar hun helden", vervolgt hij. "Er zijn heel veel potentiële meelopers. De volgende keer moet een aanvoerder met een witte huidskleur gewoon het initiatief nemen en het veld aflopen. Dan kan ook niemand zeggen dat de donkere jongens in de slachtofferrol kruipen."