TEXEL - Vandaag is het dertig jaar geleden dat de muur in Berlijn viel. Daarmee kwam een einde aan de socialistische dictatuur van de DDR. Texelaar Martin Winkler leefde in zijn puberjaren in Jena in voormalig Oost Duitsland. "Na mijn vrije kinderjaren op Texel was het daar andere koek. Je werd voortdurend in de gaten gehouden. Je moest lid worden van de Freie Deutsche Jugend, de jeugdbeweging van de Socialistische partij, anders kwam je nergens en was je verdacht."
Niets in het huis van Martin Winkler herinnert nog aan de DDR. Toch ligt een deel van zijn familiegeschiedenis in voormalig Oost Duitsland. Martin had een Texelse moeder, Annie Eelman, en een Duitse vader die Winkler heette. Martin woonde met vader en moeder en drie zusjes in Jena. Na de oorlog kwam Jena onder Russisch gezag en werd vader te werk geteld in Moskou.
Moeder Annie en de kinderen gingen naar Texel. Na enkele jaren keerde vader Winkler terug in Jena, toen DDR. Na een affaire met een andere vrouw scheidde hij van Annie. De zusjes woonden bij hun vader en Martin bij zijn moeder. Toch zou Martin op zijn veertiende van Texel naar de DDR vertrekken om bij zijn vader te gaan wonen.
"Ik kwam daar op de middelbare school. Het was heel anders dan in Nederland. Je moest lid worden van de FDJ, de jeugdbeweging. Daar viel niet aan te ontkomen. Maar ik ging niet bij de meest militante beweging, ik heb toen een opleiding reddend zwemmen gedaan. Ik hield van zwemmen en dan hoefde ik niet te leren schieten, zoals veel leeftijdsgenootjes deden."
Na drie jaar keerde hij terug naar Texel. Daar kwam hij op de net opgerichte HBS in Den Burg terecht. "Ik voelde me bevrijd. Hier kon je gewoon doen en laten wat je wilde. Werd je niet de hele tijd in een richting geduwd die je niet wilde."
Later is Martin verschillende keren terug geweest naar de DDR. "Als ik bij mijn zussen op bezoek ging nam ik altijd van alles mee. Koffie, luxe artikelen en bouwmateriaal. Dat hadden ze allemaal niet."
"Ik voelde me bevrijd. Hier kon je gewoon doen en laten wat je wilde."
Hoe de spionagestaat DDR werkte heeft Martin later ook meegemaakt. Eén van zijn zussen werkte in het onderwijs. Zij mocht niet uitreizen naar Nederland om bij haar moeder op Texel op verjaardag te gaan. De andere zussen mochten dat op een gegeven moment wel.
De zus die in het onderwijs werkte werd op een gegeven moment benaderd door een persoon die vroeg of hun broer in Nederland niet wat voor de goede zaak kon doen. In ruil daarvoor zou zij dan wel naar Texel mogen afreizen. De zus wimpelde de man, een Stasimedewerker, direct af. Ze wilde haar broer natuurlijk niet in gevaar brengen.
De val van de muur zag Martin op tv in zijn huis in Nederland. "Ik was natuurlijk blij voor ze. Ik heb toen direct mijn zussen gebeld en gezegd: 'Jetzt ist vorbei, jetst kann das Leben anfangen!' Zo was het wel. Nu konden ze gaan leven."
Toch zag Martin ook dat het na de val van de muur niet allemaal rozengeur en maneschijn werd. "Ze zaten natuurlijk met een enorm verouderde industrie. Voor heel veel mensen in voormalig Oost Duitsland werd alles onbetaalbaar. Veel mensen konden de verandering niet bijbenen. Er gaan natuurlijk een paar generaties overheen voor alles echt veranderd is. Je ziet nu ook de opkomst van rechts. Dat is ook kwalijk. Ik hoop dat het ooit goed komt."
Bekijk hieronder de volledige aflevering van Onze Man Op Texel over Martin Winkler.
Texelaar Martin Winkler beleefde zijn pubertijd in de DDR - NH Nieuws