Buurt slaat alarm om Forensisch Centrum in Amsterdam na vele incidenten

'13 oktober 2018: jongen met enkelband springt uit het raam'; '13 oktober 2018: delinquenten gooien met voedsel naar twee kinderen die op het balkon spelen'; '24 juni 2019: delinquent heeft op klaarlichte dag seks met bezoeker in geparkeerde auto, twee kinderen in shock'; 'juli 2019: straat schrikt 's nachts op door commotie, er zou gedreigd zijn met vuurwapen'. '

Dit is een greep uit het logboek dat de bewoners van de Bosrankstraat nu meer dan een jaar bijhouden. Toen het Forensisch Centrum voor Adolescenten (FCA) in augustus 2018 opende in hun straat, stonden de bewoners er aanvankelijk positief tegenover. "We zijn allemaal best idealistisch ingesteld, we vonden zo'n initiatief wel mooi in onze straat", vertelt omwonende Lotte Willemsen.

Wat is het Forensisch Centrum?
Het Forensisch Centrum voor Adolescenten - kortweg FCA - is een particuliere instelling die forensisch specialistische zorg biedt aan jongeren. Die jongeren zijn in aanraking gekomen met politie en justitie en zijn vaak moeilijk behandelbaar en moeilijk te begeleiden binnen het reguliere circuit. Volgens de eigen website van het Centrum lopen deze jongeren een hoog risico op het plegen van nieuwe strafbare feiten. Dergelijke zorg wordt bekostigd door het Ministerie van Veiligheid en Justitie.

27 incidenten
Dat idealisme sloeg al snel om in zorg. De omwonenden, veelal gezinnen met jonge kinderen, zagen de incidenten zich opstapelen en ervaarden steeds meer overlast. Stadsdeel Noord bevestigt dat er in het afgelopen jaar 27 keer melding is gemaakt van overlast. De politie laat bovendien aan AT5 weten in diezelfde periode 19 keer te zijn uitgerukt voor het FCA.

Samenvattend gaat het hier om huisvredebreuk, agressie, vandalisme, dreiging en diefstal. Daarnaast ervaren de omwonenden overlast van seks in de publieke ruimte, openlijk drugsgebruik en geluidsoverlast door ruzies in en om het FCA. Specifiek ingaan op incidenten wil Willemsen niet, uit angst voor haar eigen veiligheid. 

De 'neukbus'
"Een van die bewoners heeft een soort neukbus", vertelt Martijn Meester, een andere bewoner van de straat. "Dat is van een stelletje, die hebben een bus en daar liggen ze dan in te neuken. En kinderen zien dat. Ik vind dat zelf niet eens zo heel erg, maar voor kleine kinderen is het wel shocking."

Wat de bewoners vooral zorgen baart is dat het forensisch centrum volgens hen niets met de meldingen doet. "We hebben niet de indruk dat ze controle hebben op die kinderen en dat ze weten wat ze doen. Dat maakt het onzeker, omdat het een kwestbare doelgroep is. Misschien zijn ze ook gevaarlijk, dat weten we ook niet. Er zitten ook zedendelinquenten, er zitten agressieve kinderen."

Stadsdeel: 'onwenselijk situatie'
Die incidenten zorgen voor een sterk gevoel van onveiligheid in de buurt, wat nog eens wordt versterkt omdat de omwonenden nergens terecht lijken te kunnen met hun zorgen. Ze hebben aangeklopt bij Jeugdzorg, de zorginspectie, Jeugdbescherming en de gemeente Amsterdam. Iedereen vindt de situatie schrijnend, maar niemand lijkt er op dit ogenblik echt iets aan te kunnen doen.

Erna Berends, stadsdeelvoorzitter in Noord, vindt het ook een onwenselijke situatie. Sterker nog: uit communicatie tussen de buurt en de gemeente, welke in handen is van AT5, blijkt dat het stadsdeel het Forensisch Centrum ook liever weg wil hebben.

Deadline 
Het FCA zelf, hoewel niet altijd even bereikbaar voor de buurt, leek daar begin dit jaar ook begrip voor te hebben.  Na gesprekken over en weer, lag er dan ook een afspraak: op 15 februari 2019 zou het Forensisch Centrum vrijwillig vertrekken. 

Maar ondanks die afspraak, gebeurde dat niet. En daarmee eindigde het handelingsvermogen van de gemeente, vertelt stadsdeelvoorzitter Erna Berends: "We hebben eigenlijk geen wettelijke middelen om nu te zeggen dat hier direct een einde aan moet komen."

Reactie burgemeester Halsema
Het stadsdeel heeft de situatie ook kenbaar gemaakt aan burgemeester Halsema. Zij laat aan AT5 weten het ook vervelend te vinden en is bezig met het zoeken naar een oplossing, maar geeft daarbij aan dat dat tijd kost en afhankelijk is van de medewerking van het Forensisch Centrum. Wel ziet Halsema mogelijkheden om de situatie te verbeteren. Zo gaat de gemeente opnieuw proberen om goede afspraken te maken met de voorziening over het gebruik van de woning en het gedrag in de buurt.

Een woordvoerder van Femke Halsema laat weten: "De burgemeester neemt de zorgen van de bewoners serieus, maar kan niet zomaar beslissen om zware middelen in te zetten, bijvoorbeeld het sluiten van de woning. Voor het sluiten van een woning gelden strenge regels. De situatie bij het Forensisch Centrum voldoet daar niet aan. Het FC is geen door de gemeente Amsterdam ingekochte zorgaanbieder. Het centrum zelf heeft de beste papieren om ervoor te zorgen dat er geen overlast en onveiligheid ontstaat."

Daarmee blijven de incidenten vooralsnog vooral 'vervelend', maar gaan ze nog niet ver genoeg om er echt iets aan te kunnen doen.

"Die incidenten hebben allemaal het karakter dat ze niet zo heftig zijn om via de burgemeester over te gaan tot het sluiten van een woning of iets dergelijks. Het zijn wel hele vervelende incidenten, maar niet vervelend genoeg om middelen via de APV of de Opiumwet te kunnen inzetten, maar wel vervelend genoeg om ons vol te blijven inzetten dat deze situatie eindigt", vertelt Berends. 

'Tikkende tijdbom'
En die inzet bestaat op dit moment vooral uit het opnieuw in gesprek gaan met het Forensisch Centrum. Voor de buren loopt de spanning intussen op. "Het is net alsof je naast een tikkende tijdbom woont", vertelt Willemsen. "En wat vooral belangrijk is, ze hebben een hoge kans op het opnieuw plegen van strafbare feiten."

"Ik vind dat deze kinderen absoluut een kans moeten krijgen, wij nemen het die kinderen ook helemaal niet kwalijk. Maar wel de organisatie die erachter zit, die er heel veel geld aan verdient. Je kunt wachten totdat er gewonden vallen, maar ik denk dat er nu iets moet gebeuren."

Buurtbewoners hebben daarom een brandbrief geschreven, waarin ze hun zorgen nogmaals uiten. 

Reactie Forensisch Centrum voor Adolescenten
AT5 heeft het Forensisch Centrum gevraagd om te reageren. Bestuurder Daphne Breuker zag er vanaf om te reageren op vragen die AT5 heeft gesteld, maar wilde wel onderstaande reactie geven:

Het Forensisch Centrum voor Adolescenten richt zich op een zeer kwetsbare doelgroep jongeren. Goede zorg voor deze doelgroep is essentieel. We realiseren ons dat onze aanwezigheid effect heeft op de buurt. Tegelijkertijd zijn wij van mening dat ook voor deze doelgroep ruimte moet zijn om te resocialiseren. Evident aan deze doelgroep is dat de zorg de nodige uitdagingen met zich meebrengt, waar wij ook alle aandacht voor hebben. We staan altijd open voor de dialoog met buurtbewoners, de gemeente en politie en wij blijven actief investeren in een goed contact met alle betrokkenen.