De gemeente Bloemendaal heeft de wet overtreden bij het stiekem afluisteren van gesprekken met twee inwoners. Ingehuurde advocaten schrijven aan een ambtenaar, die in 2013 telefoongesprekken heimelijk opnam, dat hij onrechtmatig heeft gehandeld. Dat blijkt uit stukken die in handen zijn van NH Nieuws.
Van onze verslaggevers Joost Lammers en Dimitri Walbeek
Gisteren maakte NH Nieuws al melding van de geregisseerde manipulatie van journalisten en 'zwartmaak-strategie' van de gemeente. Bloemendaal had het afluisteren vooraf moeten melden, het doel aan moeten geven en toestemming moeten vragen bij de twee afgeluisterde inwoners en het toenmalige College Bescherming Persoongegevens (CBP, sinds 2016 Autoriteit Persoonsgegevens). Dat schrijft het advocatenkantoor van de gemeente.
Lees ook: Bewijs van heel vuil spel gemeente bloemendaal manipuleerde journalisten
Deze gang van zaken wordt, na vragen van NH Nieuws, bevestigd door woordvoerder Inge Sanders van de Autoriteit Persoonsgegevens. "Je moet een doel hebben. Als je als organisatie heimelijk doet, dan moet je dat goed onderbouwen. Dan kan je daar een vergunning voor krijgen. Eerder mocht je niks doen", licht zij de algemene gang van zaken toe.
Conflict
De gemeente heeft al jaren een conflict met de twee broers Hans en Rob Slewe, die zo'n tien haar geleden landgoed Elswoutshoek kochten. Al snel was er een geschil over de ruimtelijke ontwikkeling ervan. Dat conflict is het afgelopen decennium uit de hand gelopen. De gemeente ging daarbij meerdere malen over de schreef.
Lees ook: Bloemendaal stapt naar politie om gelekte geheime mails
Een voorbeeld daarvan vormden heimelijke opnames van telefoongesprekken waarvan de broers dachten dat deze vertrouwelijk waren. De broers hadden klachten tegen de toenmalige burgemeester Ruud Nederveen en de gemeentesecretaris ingediend en hadden daarover gesprekken met de voorzitter van de bezwaarcommissie. Die werden dus stiekem getapt. De Slewes kwamen er toevallig achter dat de gesprekken waren opgenomen toen een andere ambtenaar erover begon.
In de wind geslagen
De huisadvocaat van de gemeente adviseert op 23 augustus 2013 om het afluisteren achteraf alsnog te melden, omdat er een strafrechtelijke sanctie op zou staan en het CBP een boete zou kunnen opleggen. Dat advies heeft de gemeente in de wind geslagen, zo blijkt uit ons onderzoek. In de meldingen die we bij de Autoriteit Persoonsgegevens hebben opgevraagd tussen 2012 en 2017 worden de telefoongesprekken niet genoemd.
Lees ook: Broers na negen jaar: spijt van aankoop Elswoutshoek
Als burgemeester Ruud Nederveen zich in de herfst van 2013 in de gemeenteraad moet verantwoorden voor het afluisteren, kent hij dit advies van de advocaat. Desondanks spreekt hij dan van vijftien afgeluisterde gesprekken die uitsluitend waren gemaakt om de ambtenaar te helpen 'als digitaal kladblok.' Extern onderzoek wijst later uit dat de opnames wel degelijk bedoeld om andere mensen 'de andere kant van het verhaal' te laten horen.
Sfeer
Hoogleraar Staats- en Bestuursrecht Wim Voermans heeft de stukken van de advocaten ook bekeken en noemt het handelen van de ambtenaar, al dan niet in opdracht van het college van B en W, ook onrechtmatig. "Het toont de sfeer al aan als gesprekken moeten worden opgenomen. Strafbaar is een heel groot woord. Maar je handelt onrechtmatig. Dat wil je niet als gemeente. Je kan de gegevens van die opname toch niet gebruiken. Dus je schiet je doel toch al voorbij."
Misselijkmakend
Hans Slewe noemt het afluisteren en het nieuws over de overtreding van de wet 'misselijkmakend'. Slewe: "Ze wilden ons neerzetten als bedreigend en aggressief om ons zwart te maken. Zij hebben gewoon aan oorlogsvoering gedaan." Hij stapt naar de rechter als de gemeente niets met deze informatie doet en vindt dat de provincie desnoods moet ingrijpen. Een eerdere aangifte over de opnames heeft overigens tot vervolging geleid.
De gemeente Bloemendaal ontkomt aan de boete, omdat volgens de Autoriteit Persoonsgegevens met terugwerkende kracht geen sanctie meer kan worden opgelegd vanwege een wetswijziging in 2016. "Alles wat daarvoor is gebeurd, daar kunnen we daarom geen sanctie voor opleggen. Tenzij het nu nog gebeurt", legt Ingrid Sanders uit.
Bloemendaal lijkt daarmee goed weg te komen. De gemeente reageert niet inhoudelijk op vragen over de stukken die nu op straat liggen, maar heeft wel melding gedaan bij de politie van lekken.