Bewijs van 'heel vuil spel': gemeente Bloemendaal manipuleerde journalisten

Van verslaggevers Dimitri Walbeek en Joost Lammers

De Nederlandse journalistenvakbond NVJ heeft de stukken ingezien en omschrijft deze strategie als 'een heel vuil spel.' De gemeente ontkende destijds nadrukkelijk dat ze journalisten manipuleerde. "Het bericht klopt niet. Wij bemoeien ons nadrukkelijk niet met het redactiebeleid van welke krant dan ook", zei de gemeente in 2014.

Ruud Vader schrijft dan al een aantal jaar kritisch over landgoed Elswoutshoek. De broers Rob en Hans Slewe hebben dit landgoed een paar jaar ervoor gekocht, maar raken in een slepend conflict met de gemeente. Berichtgeving over dit conflict kostte Vader uiteindelijk de kop, blijkt nu.

Oorlogsvoering
Vader, journalist van Weekblad Zuid-Kennemerland, ziet de gelekte stukken voor het eerst. Hij leest dat de gemeente een frame wil creëren om zichzelf vrij te pleiten in het conflict. Ook wil Bloemendaal andere journalisten gebruiken om de broers Slewe zwart te maken door te wijzen op 'onwerkbare situaties' en 'dat ze intimideerden.'

Lees ook: Broers na negen jaar: spijt van aankoop Elswoutshoek

Journalist Vader had altijd het vermoeden dat hij werd tegengewerkt en stopte met zijn werk. Vader sprak al eens met NH Nieuws en EenVandaag over bezoeken die door de gemeentevoorlichting aan zijn redactie werden gebracht, maar hij had geen idee dat de gemeente een strategie op papier had gezet om hem het werken onmogelijk te maken. Nu staat er zwart op wit dat de gemeente de bazen van Vader telkens zouden waarschuwen wanneer de journalist "de fout in ging als hij schreef over Elswoutshoek."

Tekst gaat door onder foto

Ruud Vader reageert voor de camera van NH Nieuws: "Het komt erop neer dat mij het werken als journalist onmogelijk is gemaakt. Het lijkt wel oorlogsvoering, de taal die de gemeente gebruikt: 'medestanders mobiliseren en tegenstanders isoleren.'"

Alarmerend
De Nederlandse Vereniging van Journalisten noemt het 'alarmerend' en 'kwalijk' dat een overheidsinstantie een strategie heeft om journalisten aan te pakken wanneer ze niet willen luisteren. "Dit is een voorbeeld waarbij de persvrijheid absoluut in het geding is", zegt secretaris Thomas Bruning. 

Lees ook: De val van burgemeester Nederveen: de feiten

Voor Nederland zijn dit ongekende toestanden, signaleert Bruning. "Als lokale journalist moet je erop vertrouwen dat de lokale overheid je jouw werk laat doen. Op het moment dat je op deze manier achter de schermen wordt bespeeld, dan is dat heel kwalijk. Bloemendaal stapt volledig uit zijn rol." De verantwoordelijk burgemeester Ruud Nederveen is uiteindelijk eind 2014 opgestapt.

Walgelijk
Hoogleraar Bestuursrecht Wim Voermans leest de stukken over de strategie hoofdschuddend door. "Uitermate onhandig en het ziet eruit als paniekvoetbal. Een gemeente is er niet om zichzelf te beschermen. Het is geen macht in zichzelf." Voermans heeft zo'n strategie nog nooit gezien.

Lees ook: Bloemendaler doet aangifte tegen burgemeester: "Hij beschadigt doelbewust mijn familie"

Ook een van de broers Slewe heeft de stukken deze week ingezien. Hans Slewe: "Dit is gewoon een strijdplan van de gemeente om berichtgeving te framen. In een interview in Haarlems Dagblad werden wij onterecht weggezet. Dat wij ambtenaren zouden hebben geïntimideerd. Dat bleek helemaal niet zo. Het is meer dan walgelijk om nu te zien dat daar een complete strategie achter zat."

Geen excuses
De gemeente Bloemendaal reageert niet inhoudelijk op het bekend worden van de communicatiestrategie. Daarmee blijft de vraag bestaan of die strategie alleen in 2014 gold of misschien tot op de dag van vandaag in werking is. Wel is er melding bij de politie gemaakt van het lekken van de stukken.

Lees ook: Bloemendaal overtrad wet door stiekeme opnames niet te melden

Ruud Vader heeft nooit excuses ontvangen voor de werkwijze van de gemeente.