Gemeenten geven vervuilde compost gratis weg aan inwoners

"Het is echt erg, het is écht erg", zegt de verbijsterde tuinder Pien van Leeuwen als ze de plastic stukjes van haar kleine volkstuin in Heerhugowaard raapt. Ze heeft in een paar minuten tijd een hand vol plastic geraapt, dat in de compost zat die via de gemeente Heerhugowaard is verstrekt. 

Lees ook: Zaanstad blijft Keurcompost met plastic gebruiken

Bodemverbeteraar
Miljoenen kilo’s met gratis compost zijn eind maart op nationale compostdag aangeboden door de gemeenten aan tuinders. Maar ook gemeenten zelf maken gebruik van compost als bodemverbeteraar voor hun perken en plantsoenen.

Lees ook: Opmeer waarschuwt voor plastic in uitgedeelde compost, maar deelt wel uit

Driekwart van de gemeenten in Noord-Holland zegt tegen NH Nieuws compost te gebruiken of uit te delen.

Compost wordt gezien als uiterst milieuvriendelijk, omdat het gemaakt is van GFT- of groenafval. Er zijn inderdaad bedrijven die een (vrijwel) schoon en duurzaam product opleveren, maar vaak is de compost in meer of mindere mate vervuild met onder meer plastic. Zeker negentien gemeenten hebben met plastic vervuilde compost verstrekt of toegepast in de eigen plantsoenen gestopt, zo blijkt uit ons onderzoek. In de Tweede Kamer gaan GroenLinks en de PvdA vragen stellen.

Lees ook: Edam-Volendam stopt direct met vervuilde compost

Plastic in GFT
De compost die deze gemeenten inkopen komt van HVC in Purmerend. De afvalverwerker zelf geeft dit ook toe. "Helaas zit er plastic tussen", laat André Bout van HVC zien bij de enorme berg compost, die ze op hun terrein hebben liggen. Hij erkent dat het niet zo hoort.

Lees ook: Gebruik vervuilde compost is noodzakelijk kwaad: "Anders staat systeem op z'n kop"

Volgens Bout ligt de oorzaak van de plastic stukjes tussen de compost bij de consument, die plastic bij het GFT-afval gooit. "Wij doen heel erg ons best om het er uit te halen, maar als het er aan de voorkant niet in zou zitten, zou het er aan de achterkant ook niet uitkomen."

Lees ook: Akkers vervuild door plastic in compost: "Te veel rotzooi in de gft-bak"

Keurmerk
Wettelijk doet HVC overigens niets fout, want er mag volgens de meststoffenwet (een beperkte hoeveelheid) plastic in compost zitten. HVC-compost heeft zelfs een keurmerk (zie kader hieronder) dat nog strengere eisen stelt. "We maken nu Keurcompost B. Soms is het A en soms C." Eind van dit jaar moet dat wel beter als er een nieuwe zeef in gebruik genomen wordt. 

Keurcompost
De Branchevereniging Organische Reststoffen (BVOR) heeft samen met de Vereniging Afvalbedrijven een eigen keurmerk onder de naam Keurcompost.

Lees ook reactie van de BVOR: 'Onverstandig om compost te verstrekken als je weet dat er klachten over komen'

Volgens de wet mag duizend kilo compost maximaal vijf kilo glas, steen of plastic bevatten. Het Keurcompost van de branche heeft strengere eisen. Daarbinnen is weer een onderscheid in kwaliteit. In C mag 2 kilo plastic per 1000 kilo zitten, in B 1 kilo per 1000 kilo en in A 0,5 kilo per 1000 kilo.

Op de nationale compostdag werd alleen al door HVC in Purmerend en Middenmeer ruim 2 miljoen kilo compost verstrekt. De gemeenten zijn bijna allemaal aandeelhouder van afvalverwerker HVC, maar hebben nauwelijks zicht op de hoeveelheid vervuiling in compost.

Diverse gemeenten geven aan niet te weten welke kwaliteit de compost heeft of zeggen gebruik te maken van compost zonder keurmerk dan wel blijken uit te gaan van het verkeerde keurmerk. Zo verdwijnt dus ook het plastic vrijwel ongezien in de gemeentegrond.

Lees ook: Velsen komt met dubbele boodschap rond plastic compost

"Het voldoet aan Keurmerknorm, maar het is nog niet schoon genoeg", geeft de wethouder van Langedijk Jasper Nieuwenhuizen toe. Hij reageert ook namens de gemeenten Alkmaar, Heerhugowaard, Bergen, Uitgeest, Castricum, Heiloo, Oostzaan en Wormerland. Toch zien de gemeenten geen reden om te stoppen met de vervuilde compost. Alleen Edam-Volendam geeft naar aanleiding van het onderzoek aan geen compost meer in te kopen.