De afgelopen week kreeg onze provincie het flink te verduren met onweersbuien en bliksemschichten. Een blikseminslag in Zwanenburg werd een 71-jarige man zelfs fataal. Overmorgen is de kans groot dat het opnieuw gaat onweren. NH Nieuws zet zes prangende vragen over dit natuurgeweld op een rijtje.
Wanneer slaat bliksem in?
Meteoroloog Rob Groenland van het KNMI legt uit dat het te maken heeft met het ladingsverschil tussen de aarde en de wolken. "Als dit wordt overschreden, gaat de stroom 'lopen'. Er vormt zich een blikseminslag die wij zien als een flits. Een veel voorkomende vergissing is dat die flits niet vanuit de wolken naar de aarde loopt, maar juist andersom."
Hoe schuil je tegen een onverwachte onweersbui?
"Het beste tijdens een onweersbui is om binnen te blijven", legt NH-weerman Jan Visser uit. "Mocht je onverhoopt toch buiten lopen, wordt er ten strengste afgeraden om onder een boom te schuilen of in een open veld te wandelen. Schuilen in een dichte auto is ook goed. Ook al word je geraakt, de elektrische lading wordt weggeleid."
Wat als je toch verzeild raakt in een open veld?
In dat geval is het van belang om op je hurken te gaan zitten, valt te lezen op de website van de Veiligheidsregio Kennemerland. "Ga nooit op de grond liggen." Ook wordt er afgeraden om je paraplu op te steken voor een regenbui die vaak gepaard gaat met onweer.
Lees ook: Man (71) dodelijk getroffen door bliksem in Zwanenburgs park
Het is volgens de Veiligheidsregio belangrijk om te weten hoe dichtbij de onweersbuien zijn. Dit kun je meten door te tellen tussen het gedonder en de flitsen door. "Een tel staat voor driehonderd meter. Als er minder dan tien seconden tussen zit, dan is de bliksem gevaarlijk dichtbij."
Wat gebeurt er met je lichaam als je wordt geraakt?
De kans is klein, maar als je wordt geraakt door de bliksem, zijn de gevolgen groot, legt hoogleraar fysiologie Jan Ravesloot uit. De kracht die door je lichaam heen gaat, is gigantisch groot, vertelt hij: "Dit kan wel tot 50.000 ampère zijn. Je hart krijgt zo'n grote elektrische lading, dat cellen in je lichaam worden geperforeerd. Elektrische processen in het lichaam worden hierdoor verstoord. Dit kan weer lijden tot een hartstilstand."
Hoeveel mensen overleven een blikseminslag?
Ravesloot: "Ondanks de vernietigende kracht van een blikseminslag, overleeft bijna 70 procent van de patiënten dit natuurfenomeen. Maar dat heeft vooral te maken met geluk. Jonge mensen hebben een grotere kans om het te overleven dan ouderen."
Hoeveel mensen worden er in Nederland per jaar getroffen door de bliksem?
"Tegenwoordig zijn dat er niet meer zoveel. Hooguit twee mensen per jaar worden getroffen, maar vroeger was dit wel anders", vertelt weerman Jan Visser. "Aan het begin van de 20ste eeuw waren dit er jaarlijks nog twintig. Dit waren vooral mensen in de agrarische sector die op het land werkten. Er was toen weinig bekend over wat de gevaren waren van het melken van de koeien in een open veld."
Hij sluit af: "Met de komst van de tractor werd een groot gedeelte van de gevaren weggenomen. Boeren zijn nu veilig. De meeste ongelukken met blikseminslag gebeuren bij mensen die op een camping of in de natuur lopen tijdens een onweersbui."