Ga naar Content
Noord-Holland

Wat te doen bij een kwallensteek? Vijf 'brandende' vragen en antwoorden over kwallen

29 juni 2018, 23.01 uur · Aangepast 5 juli 2018, 09.41 uur
Door: · Foto: Lodewijk van Walraven

NOORD-HOLLAND Langs de kust van onze provincie barst het momenteel van de kwallen. Zijn deze beesten gevaarlijk? Wat moet je doen bij een kwallensteek? We weten nog niet alles van deze dieren. Samen met NIOZ-zeeonderzoeker Lodewijk van Walraven zet NH Nieuws de feiten en fabels op een rij.

Waarom steekt een kwal?
Een kwal steekt met zijn netelcellen. Als hij een prooi of vijand in het oog krijgt, zet een kwal deze cellen stand-by. Deze zitten aan de buitenkant van de tentakels. Als de kwal daadwerkelijk de vijand of prooi aanraakt, worden de cellen geactiveerd. 

Als een soort harpoen schieten de netelcellen naar de bloedbaan en spuit daar gif in. Zodra dat is gebeurd, spreek je van een kwallensteek. Welke kwallen jij precies kan tegenkomen tijdens je dagje aan zee, lees je hier

Hoe gevaarlijk is een kwallensteek?
Dit hangt er vanaf welke kwal je steekt en waar. Zeeonderzoeker Lodewijk van Walraven vertelt hierover: "Langs de kust van Noord-Holland leven vier soorten kwallen: De blauwe haarkwal, de kompaskwal, de zeepaddenstoel en de oorkwal." De eerste twee van dit rijtje kunnen lelijk steken. "Daar moet je goed voor oppassen."

"Als ze prikken voelt dat zo'n beetje als een brandnetel. Ze prikken alleen waar je huid dun is. De tentakels van deze kwallen zijn gemiddeld zo'n 30 cm lang, maar kunnen ook wel tot een meter lang worden." 

Wat moet je doen als je bent gestoken door een kwal?
Allereerst moet je bij de stekende kwal weggaan. Vervolgens moet je de stukjes kwal die op je huid zijn achtergebleven lospeuteren of wegschrapen met een pasje. Om je huid daarna goed schoon te maken, moet je die wassen met zout water.

Afspoelen met zoet water of alcohol raadt Van Walraven ten strengste af. En: "Je moet er vooral niet overheen plassen. Dat is gewoon heel vies."
 
Kunnen dode kwallen ook steken?
Zelfs als je een dode kwal aangespoeld aan de kustlijn vindt, moet je uitkijken. De tentakels van een dode kwal kunnen nog steeds steken. "De netelcellen blijven nog even actief als ze dood zijn", aldus Van Walraven. 
 
Hebben kwallen eigenlijk ook nut, of zijn ze alleen maar vervelend?
Kwallen hebben wel degelijk een functie in het dierenrijk. Zeeschildpadden en bepaalde vissoorten zien de kwal namelijk als delicatesse. "Daarnaast zijn ze heel belangrijk voor jonge visjes", legt Van Walraven uit. "Veel jonge visjes zoeken bescherming tussen de tentakels van kwallen, om te voorkomen dat ze opgegeten worden door grote vissen."