LUILAK Morgenochtend is het zover: Luilak. Zoals gebruikelijk op de zaterdag voor Pinksteren trekken duizenden jongeren in alle vroegte door de straten om slapende mensen van hun nachtrust te beroven. Een eeuwenoude Noord-Hollandse traditie, maar nog altijd punt van discussie.
Over het ontstaan van Luilak verschillen de meningen. Vast staat dat het al eeuwenlang gevierd wordt en niets te maken heeft met de christelijke pinksterviering. Volgens Historiek.net zou het 'feest' begonnen zijn in het rampjaar 1672 toen het Franse leger richting Amsterdam trok. Een nachtwacht, genaamd Piet Lak, zou in slaap zijn gevallen en niet op tijd de troepen hebben gewaarschuwd voor de komst van het leger. Sindsdien maken jongeren in de nacht van vrijdag op zaterdag herrie om iedereen wakker te houden.
Tot op de dag van vandaag zijn in veel dorpen en steden kinderen te vinden die met potten, pannen en blikjes achter fietsen de slapende bewoners wekken, vooral in Noord-Holland. In de vorige eeuw werd het feest daarnaast vaak gevierd met activiteiten, bijeenkomsten en luilakvuren.
Tekst loopt door na deze foto's
Tegenwoordig staat het feest ook bekend om jongeren die de straten intrekken en vernielingen aanrichten. Gewapend met eieren, zeep en meel worden huizen bekogeld en ramen vies gemaakt. Regelmatig loopt het uit de hand, zoals vorig jaar in Den Helder. In enkele plaatsen is het na ongeregeldheden verboden om tijdens Luilak in het bezit te zijn van dergelijke producten.
Tekst loopt door onder video
Maar wie de geschiedenis van Luilak kent, weet dat het vroeger niet anders was. Al sinds de zestiende eeuw wordt gesproken van jonge raddraaiers die voor overlast zorgen tijdens het pinksterweekend. Niet zelden ontstonden er opstootjes en vechtpartijen. Ook toen werden er plaatselijke verboden ingesteld om de jongeren in toom te houden, blijkt uit eeuwenoude wetboeken in bezit van het Meertens Instituut voor documentatie van Nederlandse cultuur.
Politie alert tijdens Luilak
Zoals elk jaar is de politie extra alert tijdens de Luilaknacht. In Den Helder gaat de politie zelfs extra surveilleren. "Daarbij doen wij een beroep op ouders hun kinderen te begeleiden en niet met materialen alleen de straat op te laten gaan", schrijft de politie.
Lees ook: Oproep wijkraden Den Helder: 'Ouders houd je kinderen rustig met luilak'
De politie wordt de hele nacht geassisteerd door Bureau HALT, om sancties op te leggen aan jongeren tot achttien jaar. Ook de gemeente Den Helder stuurt extra handhavers de straat op om Luilak zonder vernielingen te laten verlopen.
Zolang het feest bestaat, wordt door politie en gemeenten geprobeerd om het feest een andere invulling te geven. Zo wordt al sinds 1890 een bloemenmarkt georganiseerd in Haarlem, in de nacht van vrijdag op zaterdag. Ook in de jaren '20 en '30 van de vorige eeuw organiseren gemeenten en jongereninstellingen muziekoptredens, filmvoorstellingen en optochten om de vernielingen tegen te gaan. Toch stopten de vernielingen niet, vooral omdat het feest geliefd bleef (en blijft) onder jongeren.
Vandaag de dag lijkt de Luilaktraditie weer op een ‘laag pitje’ te staan. De afgelopen jaren verliep Luilak relatief rustig, op een paar uitzondering na. De toekomst zal leren of Luilak als ‘kwajongensfeest’ zal blijven bestaan of na eeuwen definitief verdwijnt.
Oproep: Stuur ons jouw luilakfoto's!
NH Nieuws is erg benieuwd hoe jij Luilak beleeft. Ben je gewekt door herriemakende kinderen? Of is jouw voordeur besmeurd met zeep? Stuur een foto of video naar NH Nieuws via [email protected] of Whatsapp naar 0630093003.