NOORD-HOLLAND Steeds meer mensen worden ziek door het eten van giftige paddenstoelen. In Noord-Holland kwam het dit jaar al 27 keer voor dat een slachtoffer zich meldde bij het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC), terwijl dat er tussen heel 2013 en 2017 'slechts' 89 waren. Reden genoeg voor NH Nieuws om uit te zoeken hoe je een giftige paddenstoel herkent en of je deze überhaupt mag plukken om op te eten.
Op de eerste vraag is het antwoord kort maar krachtig: je kunt niet direct aan een paddenstoel zien of deze giftig is of niet. "Daarvoor moet je echt een kenner zijn", vertelt Alfons Vaessen, die al meer dan 50-jaar paddenstoelenkenner is. "Er staan in Nederland 5.000 paddenstoelen in de natuur, waarvan er honderden giftig zijn. Daarnaast lijken veel niet-giftige soorten op de soorten die wel giftig zijn. Je kunt dus zomaar per ongeluk de verkeerde plukken."
De giftigste paddenstoel is de groene knolamaniet, weet Vaessen. Deze kan zelfs leiden tot de dood. "Normaal gesproken is de groene knolamaniet te herkennen aan zijn groene kleur", vertelt hij. "Maar hij kan ook iets valer van kleur zijn en wordt dan vaak verward met de champignon. Dat is dus levensgevaarlijk."
Een ander groot probleem is dat mensen vaak paddenstoelen plukken en bereiden die niet meer vers zijn volgens Faber. "Dan nemen ze eekhoorntjesbrood mee uit het bos, maar is dit helemaal niet goed meer. Als je dat vervolgens bereid, kun je een flinke voedselvergiftiging oplopen."
'Paddenstoelen om van te genieten'
Het allerbeste is om paddenstoelen in het bos gewoon te laten staan, vindt ook Staatsbosbeheer. "Het motto van Staatsbosbeheer is dat paddenstoelen er zijn voor iedereen om van te genieten", vertelt Laurens Bonenkamp, boswachter in de Schoorlse duinen. "De paddenstoelen zijn niet beschermd bij wet, maar als veel mensen paddenstoelen plukken, worden de dieren, insecten en ook de mensen die ze willen bekijken benadeeld. Wij hebben hier een tussenoplossing voor: als je dan al paddenstoelen plukt, mag je hier maximaal een champignonbakje (250 gram) van meenemen. Neem je meer mee, dan wordt dit beschouwd als diefstal."
Toch ziet Bonenkamp vaak mensen die hele zakken vol met paddenstoelen uit het bos meenemen. "In Oost-Europa is het bijvoorbeeld heel normaal dat de mensen paddenstoelen in het bos plukken om te eten. Ik kan geen groep aanwijzen die het meeste plukt, maar ik zie toch vaak Oost-Europeanen voorbijkomen." Gelukkig zijn er ook nog veel mensen die alleen komen om de paddenstoelen te bekijken. "We hebben hier zelfs een paddenstoelenroute en mensen kunnen op paddenstoelenexcursie gaan."
'Paddenstoelen om te bewonderen'
De natuurliefhebbers zijn het erover eens: paddenstoelen zijn er niet om te plukken, maar om te bewonderen. Ook Marieke Schatteleijn, boswachter in Elswout sluit zich hierbij aan. "In Elswout is het verboden om paddenstoelen te plukken. Er staan hier ook overal borden om de mensen hiervoor te waarschuwen. Als mensen dan toch geïnteresseerd zijn in paddenstoelen, nodig ik ze uit om aankomende zondag tijdens Nationale Paddenstoelendag naar Elswout te komen. Dan kunnen ze alles leren over paddenstoelen en ze kunnen er zelfs eetbare paddenstoelen kopen."
Ook in Schoorl wordt Nationale Paddenstoelendag groot aangepakt. "We organiseren dan een buitendag", aldus de boswachter. "Kinderen kunnen een herfstkijkdoos maken en een wandeling doen over het kabouterpad. Er staat ook een speciale paddenstoelentafel bij het natuurcentrum met verschillende paddenstoelen die in het bos voorkomen."
Let op de kleintjes
Al met al is de boodschap van de 'experts' duidelijk: laat de paddenstoelen met rust. Overigens ziet het NVIC onder de melders van vergiftigingen het vaakst meldingen voorbij komen van kinderen die in het bos per abuis een hapje hebben genomen van een paddenstoel. Zorg voor ouders dus, om tijdens de boswandeling hun kinderen goed in de gaten te houden.