AMSTERDAM In de serie van ‘Golden Oldies’, Noord-Hollandse gouden medaillewinnaars uit de geschiedenis van Olympische Spelen, mag zwemster Ada Kok zeker niet ontbreken. Ze was de koningin van de vlinderslag in de jaren zestig van de vorige eeuw.
Ada Kok won bij de Olympische Spelen van 1964 in Tokyo zilver op de 100 meter vlinderslag en op de 4x100 meter wisselslag estafette. Maar haar grootste triomf vierde ze vier jaar later bij de Spelen van 1968 in Mexico Stad.
De Amsterdamse behoorde tot de wereldtop op de vlinderslag in de jaren zestig. Als 15-jarige won ze bij de Europese kampioenschappen in Leipzig in 1962 al de titel op de 100 meter vlinderslag en maakte ze deel uit van de 4x100 meter wisselslag estafetteploeg die ook goud won. Maar ook op de vrije slag kon ze goed meekomen.
Coach Forbes Carliles
Ze werd de ster van de vlinderslag, mede door de aanpak van de Australische coach Forbes Carliles die nieuwe trainingsinzichten toepaste op zijn pupillen. Zo introduceerde hij de krachttraining met gewichten en liet hij zijn zwemmers vlak voor wedstrijden juist minder hard trainen, een aanpak die nog steeds wordt gehanteerd in veel sporten. Forbes overleed in de week voor de Spelen in Rio op 95-jarige leeftijd.
Rebels
Ada groeide op in een tijd van opstand tegen het gezag, van provo en studentenopstanden. Ze was - in tegenstelling tot eerdere generaties zwemmers - dan ook af en toe rebels, dronk sterke drank en kwam wel eens te laat terug in het hotel. Dat leverde wel eens conflicten op. Gelukkig is ze nooit naar huis gestuurd.Ondanks dat rebelse zwom ze tussen 1963 en 1967 negen keer een wereldrecord op de 100 of 200 meter vlinderslag.
Alleen
Bij de 100 meter vlinderslag bij de Spelen in Mexico in 1968 voelde ze zich niet lekker en werd ze slechts vierde. "Normaal waren er na de race altijd mensen om me heen", zei ze op de televisie. "Nu niemand. Niemand. Ik voelde me plotseling zo verlaten en alleen. Onder de douche heb ik toen een onbedaarlijk potje staan janken."Voor de 200 meter stond ze stijf van de zenuwen. Een official moest haar zelfs helpen om de rits van haartrainingsbroek los te maken. "Van de eerste honderd meter herinner ik me niets meer. Dat is een zwart gat. Maar goed, na 150 meter lag ik op kop. Onder water zag ik op de laatste twintig meter iemand (de Oost-Duitse Helga Lindner) naast me komen. Ik dacht: ‘jezus nee, die zal me toch niet voorbijgaan’. Gelukkig heb ik de voorsprong kunnen behouden", vertelde ze later. Groot was de voorsprong niet maar ze zwom de 200 meter wel in een nieuw wereld- en olympisch record.
Geen maatschappelijk profijt
Het was een tijd waarin een Olympische titel niet meteen maatschappelijk uitgebuit kon worden. Ze verdween dan ook uit beeld en het duurde een aantal jaren voor ze weer in de publiciteit kwam toen ze de PR ging doen voor een groot zwemkledingmerk. Toch bleef Ada Kok vanwege haar vrolijke persoonlijkheid een graag geziene gast bij allerlei gebeurtenissen. Zo was ze bijvoorbeeld ook te gast bij het huwelijk van prinses Beatrix met Claus von Ambsberg.
Tegenslagen
In haar leven kende ze ook grote tegenslagen. Midden jaren tachtig kreeg ze een ernstige bloedziekte. Ze moest opnieuw vechten om die tegenslag te overwinnen. Ze kreeg bloedtransfusies, paardenmiddelen, corticosteroïden, en ze doorstond het allemaal en won opnieuw.
Lees ook de andere ‘Golden Oldies’:
Inge Dekker, een van de ‘Golden Girls’
Wim Ruska, Tarzan van de tatami
Kirsten van der Kolk veroordeeld tot Marit van Eupen
Jan Wienese een buitenbeentje in de roeiwereld
Ron Zwerver, alles voor het goud
Jolanda de Rover, zo moeder, zo dochter
Haarlemmer Frans Hin, 14 jaar en goud op de Olympische Spelen