NOORD-HOLLAND Tips die burgers doorgeven aan Meldt Misdaad Anoniem, kortweg M., worden door het meldpunt per stuk doorverkocht aan verschillende gemeenten in Nederland. Daaronder zijn ook Den Helder en Amsterdam. Dat nieuws meldde De Groene Amsterdammer vanmorgen en is inmiddels bevestigd door het meldpunt.
De verkoop van tips leverde de stichting achter M., NL Confidential, in 2016 maar liefst een half miljoen euro op. Uit het onderzoek van De Groene Amsterdammer blijkt dat gemeenten een vast bedrag per jaar betalen, al verschillen de abonnementsgelden per gemeente. Zo betaalt Den Helder 1.000 euro per jaar, maar rekent Hellevoetsluis maar liefst 2.000 euro af.
Ook voor het afnemen van meldingen worden kosten in rekening gebracht en ook hier variëren de tarieven opvallend. Amsterdam betaalt bijvoorbeeld 47,50 euro per melding, terwijl Utrecht 'slechts' 22,50 euro neertelt. "We zijn ooit begonnen met een laag tarief. Om echt kostendekkend te opereren, moesten de bedragen omhoog. Nieuwe partners betalen daarom meer", aldus Titus Visser, directeur van NL Confidential.
Hoge lasten
Volgens Visser is het geld hard nodig. Hoewel M. jaarlijks 1,1 miljoen euro subsidie krijgt van voornamelijk het ministerie van Justitie en Veiligheid en de Nationale Politie, is dat niet genoeg om alle lasten te betalen. "Onze lasten liggen met een totaal van 1,6 miljoen euro hoger. De rest moeten we bij elkaar schrapen", aldus Visser.
M. werd eind 2003 opgericht en kreeg het moeilijk toen in 2012 het Verbond van Verzekeraars zich als hoofdsponsor terugtrok. Het financiële gat werd gedicht met geld van de betrokken gemeenten. "We zoeken partijen die ook een bijdrage willen leveren in de aanpak van criminaliteit. Vanuit hun bestuurlijke blik kunnen ze ook een bijdrage leveren aan de aanpak van zware criminaliteit. En wij kunnen ze helpen door die informatie te geven."
Niet altijd betrouwbaar
Probleem is volgens De Groene Amsterdammer dat die informatie niet altijd betrouwbaar is. "Alle anonieme informatie van M. is ongecontroleerde informatie", zegt docent Sven Brinkhoff van de Radboud Universiteit in Nijmegen. "De mogelijkheid bestaat immers dat de beller al dan niet bewust onware informatie doorgeeft, bijvoorbeeld door iemand een hak te zetten door valse informatie door te geven."
Ook de politie kan M. bellen als een onderzoek vastloopt en met een nieuwe tip kan de officier van justitie wellicht wél overgaan tot bijvoorbeeld een huiszoeking. En wat natuurlijk ook kan, is dat criminelen zélf de kliklijn bellen, bijvoorbeeld om een wietplantage van de concurrent te laten verdwijnen.
Wat ook de wenkbrauwen doet rijzen is het feit dat medewerkers van M. op het hoofdkantoor in Hoevelaken binnenkomende telefoontjes beoordelen, terwijl zij geen opsporingstaak hebben. M. krijgt jaarlijks een kleine 50.000 telefoontjes. Daarvan valt zo'n twee derde al af tijdens de eerste controle in Hoevelaken. De rest wordt doorgespeeld naar politie, gemeenten, douane, de Belastingdienst, netbeheerders en verzekeraars.
Toepassing
Gemeenten gebruiken de gegevens vervolgens om ambtenaren een extra brandcontrole te laten doen of een bouw- of horecavergunning te controleren. Die ambtenaren hebben eveneens geen opsporingsbevoegdheid. Hoe lang gemeenten de aangekochte informatie vervolgens bewaren, varieert van een paar maanden tot wel vijf jaar.
Overigens schat M. de bruikbaarheid van de binnengekomen meldingen hoger in dan ze in werkelijkheid zijn, blijkt uit het rapport Privacy & Identity Lab. Terwijl de kliklijn in 2012 zelf stelde dat 92 procent van de meldingen bruikbaar was, rapporteerde de politie dat bij 35 procent van de meldingen actie werd ondernomen en 11 procent van alle meldingen heeft een bijdrage geleverd aan de opsporing.
Ook netbeheerders en verzekeraars hebben abonnementen bij M. afgesloten, maar die waren minder bereid om vragen te beantwoorden. Verzekeraars gebruiken anonieme tips voor fraudebestrijdringen en risico-inschatting.