HEILOO In Heiloo wordt zondag stilgestaan bij mensen die door de nazi’s verdreven, gedeporteerd en vermoord zijn. Op zeven verschillende plekken worden zogenaamde struikelstenen geplaatst. Speciale gast is de 78-jarige Esther Mossel uit Israël. Zij verloor haar ouders en tante in concentratiekamp Bergen-Belsen.
Voor Esther Mossel uit Israël wordt het zondag een belangrijke dag. Dan worden voor het huis waar ze 78 jaar geleden geboren is vier struikelstenen geplaatst. Op de gedenkstenen staan de namen van haar ouders, een tante en een vriendje.
Hoewel ze in 1943 nog maar een paar jaar oud is kan ze zich nog goed herinneren hoe ze vanuit Amsterdam afgevoerd werden naar kamp Westerbork. "Er werd heel hard en lang aangebeld. Toen kregen we te horen dat we moesten vertrekken en werden op de trein vias het Muiderpoortstation gezet naar Westerbork."
"Kameraden, vrijheid"
Vader Joseph overlijdt in Bergen-Belsen uiteindelijk op 29 maart 1945. Moeder Else wordt in het kamp ernstig ziek en kan de terugtocht naar Nederland niet meer maken. De kinderen moeten hun moeder achterlaten in het kamp. Zij overleven de oorlog. "We werden bevrijd door de Russen. De treinwagon ging open en daar stond een Rus met twee kippen in z'n handen en zei: 'kameraden, vrijheid'."
Lees ook: Hilversummer verzamelt verhalen over oorlog: 'Boeren redden me van hongerdood'
In totaal worden er 21 gedenkstenen op zeven adressen geplaatst in Heiloo. Ieder met een eigen verhaal. Verhalen die niet vergeten mogen worden volgens Josta de Graaf van de vereniging Oud Heiloo. "Je kunt over de stenen struikelen met je hoofd en met je hart. We willen de mensen uit Heiloo die in de WOII vermoord zijn blijven herinneren."
Herinneringen
Annet Bronsveld woont nu in het voormalige huis van de familie Mossel. De struikelstenen komen op haar oprijlaan te liggen. "Mensen vragen wel of ik het niet erg vond om daar elke dag aan herinnerd te worden. Maar ik sta er achter. Zoals de kunstenaar ook zegt: 'Een mens is pas vergeten als zijn naam is vergeten'."
De Duitse kunstenaar Gunter Demnig is de bedenker van de struikelstenen. Op de stenen zijn in een messing plaatje de naam, geboortedatum en datum van overlijden gestanst. Inmiddels zijn er al meer dan 56 duizend stenen geplaatst in 1600 plaatsen in 18 landen. Demnig is zelf ook bij de herdenking aanwezig.
Tenslotte komt er een fietsroute langs de zeven adressen. Deelname kost een paar euro, waarbij de fietsers ook een brochure krijgen met informatie. Esther Mossel is onder de indruk. "Mijn ouders hebben nooit een graf gehad. Nu hebben we toch een plek waar we ze kunnen herdenken."