Hoe Wieringermeer staakte tegen de nazi’s en melkverkoper Kees werd opgepakt

De aanleiding voor de April-meistakingen van 1943, het meest massale protest van bezet Europa, was het bericht dat alle Nederlandse militairen zich moesten melden voor de gedwongen arbeidsinzet. De staking begon op 29 april in Hengelo en breidde zich razendsnel uit over het land. Ook in de toenmalige gemeente Wieringermeer werd gestaakt.

Arbeiders, ambachtslieden en personeel van het telefoonstation staakten en kwamen op 1 mei samen voor het raadhuis in Wieringerwerf. In de Groet- en Waardpolder en in Kolhorn staakten landarbeiders.

Melk

De 39-jarige Kees Kaptein uit Slootdorp staakte ook. De melkslijter en vader van vier besloot geen melk meer te verkopen, nadat noodslager Daaf Willig alle middenstanders had opgeroepen te gaan staken. Maar op een van Kapteins adressen woonde ook een NSB'er en zijn vrouw vond het te spannend om ook die man zijn melk te ontzeggen. Ze zei, volgens hun zoon Theo (88): "Ik ga hem zijn kannetje melk brengen, dan hebben we geen last van die vent."

Hieronder een foto van het raadhuis in Wieringerwerf, voor welk gebouw de stakers op 1 mei 1943 samendromden. Tekst gaat onder de foto verder.

Maar het kwaad was al geschied: NSB-burgemeester Aris Saal vroeg nog diezelfde dag aan Kaptein waarom hij staakte. Naar verluidt zei hij: "Omdat ik een honderd procent Nederlander ben en jij bent dat niet." Saal was woest. Ondertussen had hij op verzoek van de Sicherheitsdienst een lijst opgesteld van alle stakers. Op 2 mei werd een zevental mensen aangehouden.

Kees Kaptein was een van die mensen. Hij werd thuis in Slootdorp opgehaald door de politie en er waren ook drie Duitsers van de Grüne Polizei bij. "In huis waren ze nog beleefd, netjes", zegt zoon Theo. "Maar buiten op straat trapten ze vader de wagen in."

Hij zat een aantal dagen vast in de gevangenis aan de Weteringschans in Amsterdam. "Op een dag werden de arrestanten naar buiten geleid, ze zouden vrijkomen", weet Theo te vertellen. "Een bevriende kaashandelaar uit Den Helder heeft vader opgehaald."

Kapteins jongste zoon Jan (79), in het laatste oorlogsjaar geboren, weet uit de overlevering dat zijn vader overstuur terugkwam uit de gevangenis.

Riskant

Achteraf was het een riskante onderneming om te staken, weet Anita Blijdorp, die veel weet over de geschiedenis van de Wieringermeer, met name in de oorlog. "Dat er in Wieringerwerf een kleine honderd man verzamelde om te protesteren, was bijzonder, want in potentie gevaarlijk. Er waren op andere plekken in Nederland toen al mensen geëxecuteerd, omdat ze staakten. Alleen wist men dat niet in de Wieringermeer. In de polder waren geen Duitse troepen gestationeerd, die moesten vanuit Alkmaar komen. Wat de volgende dag ook gebeurde."